Ο χρόνος που φεύγει δεν είναι ένα ρούχο που πάλιωσε πάνω μας και το πετάμε για να φορέσουμε ένα άλλο καινούργιο. Ο χρόνος που φεύγει είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας που όλο και θα το ξανασυναντούμε μπροστά μας, όχι μονάχα ως ανάμνηση νοσταλγική, αλλά και ως συνέπεια άμεση, οργανική, καθοριστική της ζωής και της φυσιογνωμίας μας.
Γι’ αυτό το λόγο θα ‘θελα, αρχίζοντας το 2015 να μοιρασθώ πάλι μαζί σας λίγες σκέψεις για τη σημασία του χρόνου. ως συντελεστού της χαράς ή της δυστυχίας μας, της σωτηρίας ή της καταστροφής μας.
Οι αντιλήψεις του ανθρώπου για τον χρόνο και την σπουδαιότητά του φαίνεται ότι τελικά μπορούν να συνοψισθούν σε δύο κυρίως θεωρήσεις : την παγανιστική ή ειδωλολατρική από το ένα μέρος, και την Χριστιανική από το άλλο.
Ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο θεωρήσεις κυμαίνονται, με μεγαλύτερη ή μικρότερη απόσταση, όλες οι περί χρόνου αντιλήψεις του ανθρώπου κάθε εποχής. Ας αναλύσουμε λοιπόν πολύ σύντομα τις δύο αυτές βασικές θεωρήσεις του χρόνου, για να δούμε που στέκεται ο καθένας μας.
Η παγανιστική ή ειδωλολατρική αντίληψη είναι εκείνη που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες για τον χρόνο. Τον θεωρούσαν αντίδικο του ανθρώπου, εχθρό δηλαδή, που από τη φύση του είναι εναντίoν της ζωής. Γι’ αυτό τον εφαντάσθηκαν ως πατέρα άστοργο που τρώει τα παιδιά του μόλις τα δεί να μεγαλώνουν. Έτσι ο χρόνος έγινε ο μυθικός Θεός Κρόνος! Γιά τον παγανιστή λοιπόν και τον ειδωλολάτρη χρόνος σημαίνει μονάχα φθορά, γηρατειά, θάνατο. Καί σε μία τέτοια αντίληψη φυσικό είναι ο άνθρωπος να λέει με κυνισμό : «φάγωμε πίωμεν αύριον γαρ αποθνήσκομεν».
Σ’ αυτή την κοντόφθαλμη και απαισιόδοξη αντίληψη του χρόνου αντιπαραθέτει ο Χριστιανισμός την δική του θεώρηση. Αν και δημιουργήθηκε εν χρόνω ο άνθρωπος και ο κόσμος, εν τούτοις υπέρκειται του χρόνου ο άνθρωπος, γιατί δημιουργήθηκε «κατ” εικόνα και ομοίωσιν Θεού», και ο Θεός είναι προαιώνιος και άχρονος. Άρα ο χρόνος για τον Χριστιανισμό δεν είναι κάτι οπωσδήποτε κακό. Δεν είναι φθορά, αλλά ωρίμανση.
Καί ωρίμανση θα πεί πορεία προς την σωστή ώρα. Ο χρόνος έτσι θεωρούμενος δεν είναι απλώς μέσον, είναι πρόσκληση, ευκαιρία, καιρός.
Θα μπορούσαμε επομένως να πούμε ότι χρόνος είναι η ηθικώς άσχετη μαθηματική ροή των στιγμών, ενώ καιρός είναι η προθεσμία της Θείας Προνοίας, που αν χαθεί ανεκμετάλλευτη, χάνονται μαζί της «καίρια» πράγματα για τον άνθρωπο, δηλαδή κύρια και ουσιαστικά, όχι δευτερεύοντα και επουσιώδη. Ο καιρός λοιπόν δεν είναι το αντίθετο της αιωνιότητος, αλλά η αιωνιότητα ως βιωμένη προθεσμία ευθύνης.
Γι’ αυτό η Εκκλησία μας υπογραμμίζοντας αυτή τη σωτηριολογική σημασία του χρόνου ως καιρού, δεν κάνει τίποτε άλλο από του να είναι συνεχώς επίκαιρη, δηλαδή εποπτεύουσα τον καιρό, «εξαγοραζόμενη» τον καιρό και παρούσα στην κλήση του Θεού, που είναι ο μόνος «καιρούς και χρόνους εν τη ιδία εξουσία θέμενος». Αυτή είναι η έννοια των προτροπών του Αποστόλου Παύλου: «αδιαλείπτως προσευχεσθε˚ εν παντί ευχαριστείτε» (Α΄ Θεσ. 5,17).
Η στάση λοιπόν του Χριστιανού απέναντι στον χρόνο είναι μια συνεχής αγρύπνια που εκδηλώνεται ως προσευχή και ως ευχαριστία.
Αυτό το νόημα είχε και η λειτουργική τάξη της Μονής Στουδίου στην Κωνσταντινούπολη, που οι μοναχοί της ονομάσθηκαν «Ακοίμητοι», επειδή εκ περιτροπής ιερουργούσαν στον Ναό αδιαλείπτως, ώστε να μη μείνει μήτε κλάσμα δευτερολέπτου σ” ολόκληρο το 24ωρο που να μην έχει καθαγιασθεί και μετουσιωθεί δοξολογικά.
Ως άμεσοι λοιπόν απόγονοι αυτών των ακοιμήτων φρουρών του χρόνου, ας φιλοτιμηθούμε κι εμείς να γρηγορήσουμε διά βίου πάνω στις ευθύνες μας και να επικαλεσθούμε την ευλογία του Θεού για τον καινούργιο χρόνο της χρηστότητός Του.
Ο καινούργιος χρόνος που στέκει μπροστά μας βουβός ακόμη και ασχημάτιστος, δεν έχει από άποψη δομής τίποτα καινούργιο. Τίποτα ασυνήθιστο ή πρωτότυπο για να μας εκπλήξει. Χονδρικά αποτελείται κι αυτός από 365 μέρες, 12 μήνες και 52 εβδομάδες. Τόσο όμοιος στη δομή του με τον περασμένο, τόσο πιστή αντιγραφή του χθες που τελικά καταντάει αληθινά το «αύριο σαν αύριο να μην μοιάζει».
Κι όμως είναι ένας χρόνος λευκός, αχρησιμοποίητος, αξόδευτος. Είναι ένας χρόνος καινούργιος. Μοιάζει με ζυμάρι στα χέρια μας απ’ το οποίο θα πλάσουμε κατά βούληση κουλούρια ή ψωμιά ή παξιμάδια.
Όμως ο καινούργιος χρόνος που ανοίγεται μπροστά μας δεν είναι απλώς μια ανοιχτή δυνατότητα. Είναι και ένα κομμάτι ιστορία. Καί την ιστορία δεν την γράφει ποτέ ο άνθρωπος μόνος του. Συμπράττει αοράτως κι ο Θεός. Άλλοτε εμπνέοντας και πρωτοστατώντας στού ανθρώπου τα όνειρα και τις επιδιώξεις για άμεση επιτυχία των ευγενών του στόχων, κι άλλοτε υποχωρώντας, συγκαταβαίνοντας ή ανεχόμενος την ελεύθερη επιλογή από τον άνθρωπο του κακού ώστε να διδαχθεί ο άνθρωπος και κατά τρόπο έμμεσο, δηλαδή κι από τις αποτυχίες και τα δεινά του, ώστε να γίνει σοφώτερος, ταπεινότερος και σπλαχνικώτερος.
Σημασία λοιπόν δεν έχει μονάχα τι εμείς προγραμματίζομε, ονειρευόμαστε και φιλοδοξούμε για τον καινούργιο χρόνο, αλλά και τι ο Θεός με την άπειρη σοφία Του μας επιφυλάσσει σιωπηλά μέσα στον χρόνο αυτό.
Η συνεργασία λοιπόν Θεού και ανθρώπου βρίσκεται πάντα στο βάθος κάθε ιστορικού γεγονότος. Μόνο στην αμαρτία ενεργεί μόνος του και ανεξάρτητος ο άνθρωπος και κάνοντας κακή χρήσι της θεοσύστατης ελευθερίας του. Όμως και εκεί δεν είμαστε ξεχασμένοι και μόνοι, αλλά μας παρακολουθεί η ανύστακτη στοργή Του με επιείκεια, έτοιμη να συγχωρήσει και να περισυλλέξει με την πρώτη κραυγή της μετανοίας μας κάθε μας ναυάγιο.
Μ” αυτή λοιπόν τη βεβαιότητα ότι ο Θεός δεν απουσιάζει ούτε δευτερόλεπτο από την Ιστορία, ας μπούμε άφοβα και στού καινούργιου χρόνου την άγνωστη περιπέτεια.
Χρόνια πολλά με υγεία
και ευλογίες!
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ ο Πειραιώς ΣΕΡΑΦΕΙΜ
πηγή: http://www.pentapostagma.gr/2014/12/%cf%80%cf%81%cf%89%cf%84%ce%bf%cf%87%cf%81%ce%bf%ce%bd%ce%b9%ce%ac%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf-%ce%bc%ce%ae%ce%bd%cf%85%ce%bc%ce%b1-%cf%80%ce%b5%ce%b9%cf%81%ce%b1%ce%b9%cf%8e%cf%82-%cf%83%ce%b5%cf%81.html#ixzz3NYpwUnLN
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου