"Συμπληρώνονται αύριο, ημέρα της αποδόσεως της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, 4 χρόνια από τότε που ο παππούς μου, Ανέστης Βλάχος, πέρασε από το ανθρώπινο κατασκεύασμα του επιγείου χρόνου στην αγκαλιά του Άχρονου και του Ακτίστου.
Αναπόφευκτα, η μνήμη του γίνεται προσευχή.
Δεν είναι ανάκληση συγκίνησης.
Είναι πράξη.
Όπως στη Θεία Λειτουργία «ανάμνησιν ποιούμεθα», έτσι κι εγώ σήμερα ευχαριστώ Τον Θεό για ό,τι μας χάρισε δια μέσου του παππού μου και Τον παρακαλώ να αναπαύσει την ψυχή του «εν τόπω φωτεινώ».
Και μας χάρισε πολλά.
Όχι μόνο στιγμές, παρακαταθήκες και ιστορίες αλλά έναν τρόπο ζωής που ριζώνει σε συγκεκριμένους τόπους.
Από την Προσοτσάνη ως την Αγία Ελεούσα της Καλλιθέας και την Πλατεία Βικτωρίας, η πορεία του έπλεξε την ταπείνωση με την αντοχή.
Παιδί της Προσοτσάνης, σε τόπο που άνθισε ο Μακεδονικός Αγώνας με τον Φίλιππο Βλάχο, τον παππού του, να διακονεί ως σύνδεσμος του Παύλου Μελά.
Ξέρετε, η ρίζα δεν είναι ετικέτα.
Είναι σταυρός. «Μνήμη δικαίου μετ' εγκωμίων» σημαίνει ευθύνη να συνεχίζεις το καλό χωρίς θόρυβο.
Κι από εκείνα τα σκληρά χρόνια, ήρθε και η πρώτη μεγάλη πληγή.
Ο πατέρας του, ο Ηρακλής Βλάχος, έπεσε στο Ύψωμα 731 στις 19 Μαρτίου 1941.
Η απώλεια τον άφησε ορφανό παιδί, μα άνοιξε και θεολογία θυσίας.
«Μείζονα ταύτης αγάπη ουδείς έχει».
Όταν λείπει ο επίγειος πατέρας, αποκαλύπτεται ο Πατήρ των ορφανών!
Η πληγή γίνεται δρόμος εμπιστοσύνης.
Έτσι βρέθηκε στο Ορφανοτροφείο της Δράμας, να διακονεί μικρό παιδάκι στο ιερό του ναού του ορφανοτροφείου κι εκεί μαθαίνει ότι ο άνθρωπος στέκεται όταν γονατίζει.
Το κερί στο χέρι είναι μάθημα καρδιάς.
Λάλησε ο Θεός μέσα στην απλότητα και του έδειξε ότι η διακονία προηγείται του ρόλου.
Όταν αργότερα κατέβηκαν στην Αθήνα, στην Αγία Ελεούσα της Καλλιθέας, σ' ένα δωμάτιο με μια ντουλάπα, ένα κρεβάτι κι ένα γκαζάκι, άνοιξε ορίζοντες μες στη στενότητα.
Η Ελεούσα δεν ήταν μόνο όνομα ναού.
Είναι τρόπος.
Ο Χριστός γεννήθηκε σε φάτνη.
Η Χάρη δεν ζητά πολυτέλειες.
Ζητά καρδιά που ευχαριστεί.
Παράλληλα, η μητέρα του έραβε για κυρίες των Αθηνών και για τη βασίλισσα.
Τα χέρια της ευλογούσαν το ύφασμα.
«Χείρας αυτής διήνοιξεν εν πτωχώ».
Ο κόπος έγινε δοξολογία.
Η τιμιότητα έγινε κληρονομιά.
Κι εκείνος, για να σταθούν στα πόδια τους, πέρασε από εργοστάσιο, τυπογραφείο, ζαχαροπλαστείο, κουρείο, οικοδομή.
Η εργασία ως άσκηση.
«Ο μη εργαζόμενος μηδέ εσθιέτω».
Στο μεροκάματο έμαθε να λέει μικρά «γεννηθήτω».
Να κόβει το θέλημά του, να ζυμώνει την καρδιά του με επιμονή και ευθύτητα.
Μέσα σ' αυτή την καθημερινότητα φανερώθηκε και η κλήση, ο προορισμός:
Σχολή Προμηθέας (επιθυμία της μητέρας του) ή σκηνή θεάτρου;
Η απάντηση δόθηκε μέσα στη δουλειά.
«Ο Χριστός καλεί εν ώρα εργασίας».
Όταν η τέχνη γίνεται διακονία αλήθειας, δεν υπηρετεί το εγώ αλλά τον άνθρωπο.
Κι επειδή η καρδιά του έκλινε στην τέχνη, στη Σχολή Σταυράκου (η ιστορική κινηματογραφική σχολή), για να πληρώνει τα δίδακτρα, έπιασε πινέλο κι έβαφε τους τοίχους της σχολής.
Ο Χριστός στο Ευαγγέλιο ονομάζεται τέκτων.
Πρώτα να ιδρώσει το χέρι, μετά να μιλήσει το στόμα.
Δάσκαλοι και συμμαθητές (Γρηγορίου, Διαμαντόπουλος, Τσαρούχης, Θεοδωράκης, Βολονάκης, Κουν, Καζάκος και άλλοι σπουδαίοι μετέπειτα ηθοποιοί), έγιναν πρόνοια Του Θεού στη ζωή του.
Κάθε καλό δώρο είναι από ψηλά αλλά φυτεύεται μέσα σε ανθρώπους που στέκονται δίπλα σου την ώρα του αγώνα της ζωής.
Στην αρχή της πορείας ήρθε κι ένα αποφασιστικό βλέμμα.
Ο Γκρεγκ Τάλλας, ο διάσημος ελληνοαμερικανός σκηνοθέτης (Γρηγόρης Τάλλας), τον είδε σε κάστινγκ για την «Αγιούπα» και είπε το πρώτο «ναι».
Η πρόνοια κρύβεται σε πρόσωπα.
Κάποτε ένας άνθρωπος γίνεται άγγελος της κλήσης σου.
Δεν είναι τύχη.
Είναι πρόσκληση να υπηρετήσεις το χάρισμα.
Κι ύστερα, στο «Κορίτσι με τα μαύρα» του Μιχάλη Κακογιάννη, εργατικό ατύχημα, μια πρόκα στο μάτι, διότι παράλληλα εργαζόταν και στην οικοδομή.
Η απώλεια μέρους του φωτός έγινε πρόγευση του άλλου φωτός.
«Η δύναμίς Μου εν ασθενεία τελειούται».
Η Λαμπέτη και ο Χορν άνοιξαν το σπίτι τους στην οδό Κυδαθηναίων, στην Πλάκα.
Η φιλοξενία είναι θαύμα καθημερινό.
Όπου ανοίγει πόρτα για τον πληγωμένο, περνά Εκείνος.
Ακολούθησε πορεία μακρά στον κινηματογράφο και στο θέατρο, με βραβεία και τέσσερις διεθνείς διακρίσεις, μεταξύ των οποίων Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, ίσως η μοναδική τέτοιας αξίας διάκριση για έλληνα ηθοποιό.
Αλλά τα μέτρα είναι άλλα:
Το «εύ, δούλε αγαθέ και πιστέ» δεν λέγεται για γεμάτα ράφια.
Λέγεται για πρόσωπα που παρηγορήθηκαν.
Το ταλέντο είναι δάνειο.
Ο λογαριασμός Του κλείνει με την αγάπη.
Κι αν ρωτήσει κανείς τι περιουσία άφησε, η απάντηση είναι απλή:
Δεν έκανε περιουσία.
Ό,τι απέκτησε το μοίραζε αθόρυβα, σε φτωχά ξαδέρφια και συγγενείς, σε ανθρώπους που είχαν ανάγκη.
«Ο ελεών πτωχόν δανείζει Τω Θεώ» κι «όπου ο θησαυρός, εκεί και η καρδιά».
Εκείνος προτίμησε να έχει το ταμείο του στον Ουρανό.
Δεν μέτρησε λογαριασμούς.
Μέτρησε πρόσωπα.
Γιατί η αληθινή αποταμίευση λέγεται ελεημοσύνη.
Και πέρα από την τέχνη, υπηρέτησε την πόλη της Αθήνας, όχι θεωρητικά αλλά έμπρακτα, ως άνθρωπος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κοντά στους μικρούς και τους αδύναμους.
Η Αθήνα τον αγάπησε και την αγάπησε.
Η Πλατεία Βικτωρίας δεν ήταν απλά ένα σημείο στον χάρτη.
Ήταν πλησίον.
Ο άμβωνας δεν είναι μόνο ο ναός.
Είναι και το πεζοδρόμιο, το δημαρχείο, το παγκάκι που περιμένει μια καλημέρα.
Δόξα Δράμας και ΑΕΚ.
Μνήμη προσφυγιάς, χαρά του παιχνιδιού, σώμα κι όχι μονάδες.
«Ίνα ώσιν εν».
Η κοινότητα μαθαίνει ήθος στο γήπεδο, όταν η νίκη δεν γίνεται υπερηφάνεια, αλλά ευκαιρία να σφίξεις χέρια.
Δύο γάμοι, παιδιά, εγγόνια.
Η οικογένεια ως μικρή εκκλησία.
Στο τραπέζι της μαθαίνεις να ευχαριστείς, να συγχωρείς, να ξαναρχίζεις.
Σεβασμός στις γυναίκες, όχι ως παραχώρηση αλλά ως ορθή θεολογία.
«Ουκ ένι άρσεν και θήλυ, πάντες γαρ υμείς εις εστε εν Χριστώ Ιησού».
Κι έπειτα οι φράσεις του, αποστάγματα της σοφίας όλης αυτής της πολυτάραχης ζωής:
«Ποτέ μην λες "εγώ".
Ένας απλός άνθρωπος είσαι όπως όλοι».
Η κένωση σε μία πρόταση.
Όπου μικραίνεις, χωρά ο Θεός και ο άλλος.
«Εδώ πέθανε ο Θεάνθρωπος Χριστός.
Δεν θα πεθάνω εγώ;».
Μνήμη θανάτου όχι ως τρόμος αλλά ως σοφία.
Ο Θεός δεν είναι Θεός νεκρών αλλά ζωντανών!
Το όνομα «Ανέστης» έγινε προφητεία.
Η τελευταία λέξη δεν είναι η φθορά.
Είναι η Ανάσταση.
Από την επαιτεία στην κατοχή στα ανάκτορα και στη Δόξα των τεσσάρων διεθνών βραβείων κινηματογράφου, μεταξύ αυτών και μία Χρυσή Άρκτος στο Φεστιβάλ του Βερολίνου.
Χωρίς να ξεχάσει από πού ξεκίνησε.
Έτσι υψώνει η Χάρη.
Ταπεινώνει κι ανυψώνει, για να μείνει καθαρή η καρδιά!
Σήμερα, μ' αυτό το κείμενο, δεν του στήνω μνημείο λόγων.
Του στήνω μνημόσυνο πράξεων.
Κι αύριο, μαζί με την οικογένεια και λίγους ανθρώπους που τον αγάπησαν, θα τελέσουμε ιερό μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του, φέρνοντας το όνομά του στην Αγία Πρόθεση, εκεί όπου η μνήμη γίνεται ευχαριστία και παράκληση.
Αιωνία η μνήμη, παππού.
Την ευχή σου την κουβαλώ.
Το όνομά σου θα το υπηρετώ.
Και για όλα,
«Δόξα τω Θεώ»!
Ο Θεος να τον εχει αναπαυμενο στον Παραδεισο
ΑπάντησηΔιαγραφήΑμήν
ΔιαγραφήΠολὺ ὄμορφο, χαρὰ του ἐκεῖ,ποὺ ἔχει τ[ετοιο ἐγγόνι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμΦωνούμε!
ΔιαγραφήΠολύ συγκινητική η μνημόνευση! Του άξιζε, όπως αξίζουν συγχαρητήρια γι' αυτό και στον εγγονό!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΑλήθεια...
Διαγραφή