Στις 28 Αυγούστου ο Καπετάν Μίκης Ζέζας (Παύλος Μελάς) πέρασε τα σύνορα, συνοδευόμενος από αρκετούς Μακεδόνες, Λάκωνες και Κρήτες και στα μέσα Σεπτεμβρίου στρατοπέδευσε στην περιοχή της Καστοριάς.
Στα γράμματά του προς την αγαπημένη του σύζυγο Ναταλία γράφει "...Δεν φαντάζεσαι την κατάστασίν μου την ψυχικήν. Θέλω και πρέπει να μείνω εδώ αλλ΄ ο πολυτάραχος και σχεδόν άγριος βίος μου με κάμνει να νοσταλγώ τον ήσυχον και γλυκύν οικογενειακόν βίον. Και εδώ έχω τας ικανοποιήσεις μου και εκεί την ευτυχίαν μου. Αλλ΄ εδώ με κρατεί επί πλέον το καθήκον και πρό πάντων αι υποχρεώσεις ας ανέλαβα. Αισθάνομαι ότι θυσιάζομαι, αλλά τουλάχιστον θα κατορθώσω τίποτε; ΄Η θα χανδακώσω την ιεράν αυτήν υπόθεσιν; Αισθανόμενος το μέγεθος της ευθύνης, πότε τρέμω και πότε ενθουσιώ...".
Στις 13 Οκτωβρίου του 1904 μπήκε στο χωριό Στάτιστα για να αναπαυτεί αυτός και οι άνδρες του. Ο φίλος και υπαρχηγός του Νίκος Πύρζας έχει σοβαρές αντιρρήσεις, επειδή στο χωριό κατά τις πληροφορίες τους υπάρχει τουρκικό στρατιωτικό απόσπασμα. Ο Παύλος απαντά: "Είναι αμαρτία, τα παιδιά κουρασμένα, βρεγμένα ας μείνωμεν εις το χωριό να στεγνώσουν ολίγον".
Αυτή η απόφαση του θα είναι τελικά γι΄ αυτόν μοιραία, γιατί οι Τούρκοι ειδοποιημένοι και οδηγημένοι από τον Βούλγαρο αρχικομιτατζή Μήτρο Βλάχο για την εκεί παρουσία τους, επιτίθενται και ο Παύλος τραυματίζεται σοβαρά, "... στη μέση με πήρε, παιδιά ...".
Στις 13 Οκτωβρίου του 1904 μπήκε στο χωριό Στάτιστα για να αναπαυτεί αυτός και οι άνδρες του. Ο φίλος και υπαρχηγός του Νίκος Πύρζας έχει σοβαρές αντιρρήσεις, επειδή στο χωριό κατά τις πληροφορίες τους υπάρχει τουρκικό στρατιωτικό απόσπασμα. Ο Παύλος απαντά: "Είναι αμαρτία, τα παιδιά κουρασμένα, βρεγμένα ας μείνωμεν εις το χωριό να στεγνώσουν ολίγον".
Αυτή η απόφαση του θα είναι τελικά γι΄ αυτόν μοιραία, γιατί οι Τούρκοι ειδοποιημένοι και οδηγημένοι από τον Βούλγαρο αρχικομιτατζή Μήτρο Βλάχο για την εκεί παρουσία τους, επιτίθενται και ο Παύλος τραυματίζεται σοβαρά, "... στη μέση με πήρε, παιδιά ...".
Κι ενώ οι άντρες του τρέχουν να τον βοηθήσουν μπαίνει μόνος του στο σπίτι, κάθεται και απευθυνόμενος στο Νίκο Πύρζα του λέει: "Το σταυρό να τον δώσεις στη γυναίκα μου και το τουφέκι του Μίκη και να τους πεις ότι το καθήκον μου έκαμα ...".
Η ταινία ΠΑΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ και η λογοκρισία
Η ιστορική ταινία «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού, με πρωταγωνιστή τον Λάκη Κομνημό και την επική μουσική του Γιάννη Σπανού, «επιστρέφει» εκ νέου στις κινηματογραφικές αίθουσες, στο σύνολό της και επεξεργασμένη ψηφιακά, σε μια εποχή που τα «μηνύματά» της παραμένουν επίκαιρα, λόγω … Πρεσπών.Αν και για την εποχή της χαρακτηρίστηκε υπερπαραγωγή «κόβοντας» στην Α’ προβολή της 433.000 εισιτήρια μόνο σε Αθήνα και Πειραιά, μετά κατέληξε στη … λήθη. Τα χρόνια που ακολούθησαν, δεν προβλήθηκε σε καμία κινηματογραφική αίθουσα ή ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι, αλλά ακόμη και για «ιδιωτικές» προβολές την εποχή της βιντεοκασέτας, αφαιρέθηκαν κομμάτια της, προφανώς γιατί ενοχλούσαν, με «πετσοκομμένο» το τελικό αποτέλεσμα.
Δεν είναι τυχαίο πως η ταινία, χαρακτηρίστηκε «απαγορευμένη», με εμφανή την προσπάθεια απαξίωσης της αλλά και σύνδεσής της με το στρατιωτικό καθεστώς.
Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί χαρακτήρισαν τον «Παύλο Μελά» ως την πλουσιότερη και αυθεντικότερη υπερπαραγωγή που έχει γίνει στον ελληνικό κινηματογράφο.
Στο καστ, εκτός του Λάκη Κομνηνού στον πρωταγωνιστικό ρόλο, συμμετέχει πλήθος γνωστών ηθοποιών όπως η Καίτη Παπανίκα, ο Γιάννης Αργύρης, η Λιλύ Παπαγιάννη, ο Παντελής Ζερβός, ο Γιώργος Τζώρτζης, η Μπεάτα Ασημακοπούλου, ο Λευτέρης Βουρνάς, ο Νίκος Βασταρδής, ο Νάσος Κεδράκας, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς, ο Φαίδων Γεωργίτσης, ο Γιάννης Μαλούχος, ο Ανδρέας Φιλιππίδης.
Η επική μουσική, που αρμόζει απόλυτα στο ύφος της ταινίας, ανήκει στον Γιάννη Σπανό με πολλούς να θεωρούν πως πρόκειται για ένα από τα καλύτερα έργα του δημιουργού στη μεγάλη οθόνη. Το μοναδικό τραγούδι της ταινίας, το «Μοιρολόι» που συνέθεσε ο Γιάννης Σπανός σε ποίηση Κωστή Παλαμά, ερμηνεύει η Δήμητρα Γαλάνη.
Ο Λάκης Κομνηνός μιλά για τον ρόλο του
Όπως λέει ο κ. Κομνηνός, ο ρόλος του Παύλου Μελά τον σημάδεψε και τον συνοδεύει έως σήμερα. «Με τον ρόλο αυτό, είχα τη τύχη να εισπράξω το μεγαλείο της Μακεδονίας. Δεν πήγα απλώς να παίξω, αλλά να μάθω για την Μακεδονία και την ιστορία της. Έκατσα διάβασα και μελέτησα πολύ. Με σαγήνευσε ο τόπος αυτός, άσχετα εάν δεν κατάγομαι από εκεί. Πλάθοντας το ρόλο, έψαχνα και τον ζούσα κυριολεκτικά. Με σημάδευσε» λέει, καταλήγοντας «Αυτή η ταινία πέτυχε όλους τους στόχους της. Και μπορέσαμε και γνωρίσαμε την Μακεδονία και παίξαμε σε ένα εθνικό μεγαλείο και είχε μεγαλειώδη επιτυχία, σπάζοντας τα ρεκόρ στην προβολή της».
Τα γυρίσματα της ταινίας πραγματοποιήθηκαν στα ίδια σημεία που διαδραματίστηκαν τα ιστορικά γεγονότα, σε Αθήνα και Μακεδονία, ενώ συμμετείχαν δεκάδες κομπάρσοι σε μια εποχή που τα ψηφιακά εφέ ήταν ανύπαρκτα. Ακόμη και τα άμφια του Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη στην ταινία, ήταν τα αυθεντικά.
Αρχικά ο δημιουργός Φίλιππος Φυλακτός, φέρεται να πρότεινε για τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον Νικο Κούρκουλο, ο οποίος αρνήθηκε. Στη συνέχεια χτύπησε την πόρτα του Λάκη Κομνηνού, που όπως λέει ο ίδιος, τον «σημάδεψε» ο ρόλος του Παύλου Μελά. «Ήταν αποφασισμένος ο Φυλακτός. Δεν μου άφηνε περιθώρια να σκεφτώ ή να αρνηθώ. Εξάλλου δεν μπορούσα να αρνηθώ μ’ ένα τέτοιο σενάριο που όλοι οι ηθοποιοί θα ήθελαν να πιάσουν στα χέρια τους και να πάρουν μέρος. Θα ήμουν εντελώς ανόητος να αρνηθώ ή να το προσπεράσω. Έδωσα πέντε χρόνια από τη ζωή μου για την ταινία αυτή. Είχα βαρεθεί να διαμαρτύρομαι στον Φυλακτό. Την πρώτη φορά που πήγαμε στην Καστοριά για γυρίσματα, κάναμε 18 ώρες. Αλλά άξιζε» λέει ο δημοφιλής ηθοποιός.
Τα γυρίσματα ξεκίνησαν το 1969 και ολοκληρώθηκαν το 1973, λόγω κυρίως οικονομικών προβλημάτων. Το γεγονός πως η ταινία καθυστέρησε πέντε χρόνια να βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες, αποτελεί απάντηση στους ισχυρισμούς εκείνους που θέλουν να τη συνδέσουν με τη δικτατορία προκειμένου να την απαξιώσουν.
«Ο πατέρας μου όταν ξεκίνησε το γύρισμα είχε κάποια χρήματα , αλλά στην πορεία ο προϋπολογισμός βγήκε εκτός, με αποτέλεσμα να υπάρξουν καθυστερήσεις και προβλήματα, που οδήγησαν τελικά να ολοκληρωθεί και να προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1973» λέει από την πλευρά του ο γιός του δημιουργού, Νίκος Φυλακτός, επισημαίνοντας πως ο πατέρας του υπήρξε τελειομανής, δίνοντας απόλυτη προσοχή στην λεπτομέρεια και στην απόδοση των ιστορικών γεγονότων, όπως συνέβησαν και όπου αυτά συνέβησαν. «Θεωρούσε την ταινία «παιδί» του, αφήνοντας ένα υλικό παρακαταθήκη στην ιστορία και στις επόμενές γενιές» λέει ο κ.Φυλακτός.
Ο «Παύλος Μελάς» δεν προβλήθηκε μετά το 1974 σε καμία κινηματογραφική αίθουσα και σε κανένα ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό. Πριν φύγει από τη ζωή το 2007, ο Φυλακτός υποστήριξε σε συνεργάτες του, πως μετά τη μεταπολίτευση υπήρξαν πολιτικές παρεμβάσεις λόγω της ενόχλησης της … βουλγαρικής πρεσβείας στην Αθήνα, από τις άγριες σκηνές της ταινίας, αφού ο Παύλος Μελάς και οι άλλοι Μακεδονομάχοι τους Βούλγαρους κομιτατζήδες είχαν απέναντί τους. Η προβολή της ταινίας «απαγορεύτηκε» άτυπα, αφού δεν άρμοζε στο «φλερτ» Καραμανλή – Ζίβκοφ, εκείνης της εποχής.
«Όλοι οι μαθητές την περίοδο 1973 – 1974 είχαν παρακολουθήσει την ταινία, μαθαίνοντας έτσι την ιστορία. Οι μαθητές που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, δεν την παρακολούθησαν σε κανένα κινηματογράφο και σε κανένα σχολείο, γιατί προφανώς είχαν πρόβλημα οι ηγεσίες, με το να μάθουν τα παιδιά την ιστορία της Μακεδονίας. Μας έχουν φτάσει σήμερα, να ντρεπόμαστε για τους ήρωές μας και τον Παύλο Μελά» επισημαίνει ο κ.Κομνηνός.
Ακόμη και ως βιντεοκασέτα, η ταινία ξανά μονταρίστηκε προκειμένου να αφαιρεθούν κομμάτια της, που θεωρούνταν «ενοχλητικά». «Σε κάποιους ενοχλούσε η ιστορία, οπότε κάποια αποσπάσματα του Παύλου Μελά» κόπηκαν και προβλήθηκαν μόνο αυτά που ήθελαν να προβάλλουν. Έτσι φτάσαμε να έχουμε ως πέντε «εκδόσεις» της ταινίας» λέει ο κ. Φυλακτός.
Αξίζει να σημειωθεί, πως στις αρχές του 2019 ο δημοσιογράφος και ερευνητής κ. Γιώργος Λεκάκης, απευθύνθηκε μ’ επιστολή στην ΕΡΤ, προκειμένου να ενημερωθεί πόσες φορές προβλήθηκε ο «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού στη δημόσια τηλεόραση την τελευταία δεκαετία. Απάντηση έως σήμερα, δεν έλαβε.
«Ο πατέρας μου όταν ξεκίνησε το γύρισμα είχε κάποια χρήματα , αλλά στην πορεία ο προϋπολογισμός βγήκε εκτός, με αποτέλεσμα να υπάρξουν καθυστερήσεις και προβλήματα, που οδήγησαν τελικά να ολοκληρωθεί και να προβληθεί στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1973» λέει από την πλευρά του ο γιός του δημιουργού, Νίκος Φυλακτός, επισημαίνοντας πως ο πατέρας του υπήρξε τελειομανής, δίνοντας απόλυτη προσοχή στην λεπτομέρεια και στην απόδοση των ιστορικών γεγονότων, όπως συνέβησαν και όπου αυτά συνέβησαν. «Θεωρούσε την ταινία «παιδί» του, αφήνοντας ένα υλικό παρακαταθήκη στην ιστορία και στις επόμενές γενιές» λέει ο κ.Φυλακτός.
Ο «Παύλος Μελάς» δεν προβλήθηκε μετά το 1974 σε καμία κινηματογραφική αίθουσα και σε κανένα ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό. Πριν φύγει από τη ζωή το 2007, ο Φυλακτός υποστήριξε σε συνεργάτες του, πως μετά τη μεταπολίτευση υπήρξαν πολιτικές παρεμβάσεις λόγω της ενόχλησης της … βουλγαρικής πρεσβείας στην Αθήνα, από τις άγριες σκηνές της ταινίας, αφού ο Παύλος Μελάς και οι άλλοι Μακεδονομάχοι τους Βούλγαρους κομιτατζήδες είχαν απέναντί τους. Η προβολή της ταινίας «απαγορεύτηκε» άτυπα, αφού δεν άρμοζε στο «φλερτ» Καραμανλή – Ζίβκοφ, εκείνης της εποχής.
«Όλοι οι μαθητές την περίοδο 1973 – 1974 είχαν παρακολουθήσει την ταινία, μαθαίνοντας έτσι την ιστορία. Οι μαθητές που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, δεν την παρακολούθησαν σε κανένα κινηματογράφο και σε κανένα σχολείο, γιατί προφανώς είχαν πρόβλημα οι ηγεσίες, με το να μάθουν τα παιδιά την ιστορία της Μακεδονίας. Μας έχουν φτάσει σήμερα, να ντρεπόμαστε για τους ήρωές μας και τον Παύλο Μελά» επισημαίνει ο κ.Κομνηνός.
Αξίζει να σημειωθεί, πως στις αρχές του 2019 ο δημοσιογράφος και ερευνητής κ. Γιώργος Λεκάκης, απευθύνθηκε μ’ επιστολή στην ΕΡΤ, προκειμένου να ενημερωθεί πόσες φορές προβλήθηκε ο «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού στη δημόσια τηλεόραση την τελευταία δεκαετία. Απάντηση έως σήμερα, δεν έλαβε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου