Ὑπάρχει ὅμως μιὰ γωνιὰ τοῦ ἑλληνισμοῦ ποὺ κατέχει θέση ξεχωριστή. Εἶναι ἴσως ἡ πιὸ πολύπαθη καὶ μαρτυρική. Κι αὐτὴ εἶναι ἡ Κύπρος. Γῆ ἑλληνικὴ πάνω ἀπὸ τρεῖς χιλιάδες χρόνια, δόξασε τὴ φυλὴ μὲ τὸν πολιτισμὸ καὶ τοὺς ἀγῶνες της.
Τὸ ἔτος 1191 μ.Χ. ἀποτελεῖ ἕνα τραγικὸ σταθμὸ στὴν κυπριακὴ ἱστορία. Τὴ χρονιὰ αὐτὴ ἀποκόπτεται μιὰ γιὰ πάντα ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ κορμὸ καὶ ὑποδουλώνετεαι σὲ ἀλλεπάλληλους κατακτητές: Φράγκους, Ἑνετούς, Τούρκους, Ἄγγλους καὶ πάλι σήμερα στοὺς Τούρκους. Ὀκτακόσια χρόνια σκλαβιά! Ποιός μπορεῖ νὰ διηγηθεῖ τὰ μαρτύρια ποὺ πέρασε; Παρ᾿ ὅλ᾿ αὐτὰ κράτησε καὶ συνεχίζει νὰ κρατᾶ ἄσβεστη τὴ φλόγα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἀγάπης στὴ μάνα Ἑλλάδα. «Πολλοὺς ἀφέντες ἄλλαξε, δὲν ἄλλαξε καρδιά».
Ἔτος 1878. Ἡ Κύπρος ἀλλάζει κατακτητή. Οἱ Τοῦρκοι τὴν παραχωροῦν στοὺς Ἄγγλους. Ὁ πονεμένος λαὸς πίστεψε πὼς ἡ Ἀγγλία, χώρα πολιτισμένη καὶ χριστιανική, θὰ παραχωροῦσε ἐπιτέλους στὸ πολύπαθο νησὶ τὴν αὐτοδιάθεση γιὰ νὰ ἐκπληρώσει τὸν προαιώνιο πόθο του, τὴν ἕνωση μὲ τὴ μητέρα Ἑλλάδα.
Σύντομα ὅμως οἱ προσδοκίες διαψεύστηκαν. Ὁ νέος δυνάστης ἀποδείχτηκε σκληρὸς καὶ πιεστικὸς ὅπως καὶ ὁ προηγούμενος. Οἱ προδομένοι ἀκρίτες τοῦ νότου συνειδητοποιοῦν ὅτι μὲ τὴ διπλωματία εἶναι ἀδύνατο νὰ ἐπιτύχουν τὴν ἐκπλήρωση τῶν πόθων τους. Ὡς Ἕλληνες γνωρίζουν πολὺ καλὰ ὅτι ἡ ἐλευθερία δὲν χαρίζεται ἀλλὰ κερδίζεται αἷμα. Ἔτσι παίρνουν τὴ μεγάλη ἀπόφαση: «Ἐλευθερία ἢ θάνατος»…
«Μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ, μὲ πίστιν εἰς τὸν τίμιον ἀγῶνά μας, μὲ τὴν συμπαράστασιν ὁλοκλήρου τοῦ Ἑλληνισμοῦ καὶ μὲ τὴν βοήθειαν τῶν Κυπρίων, ἀναλαμβάνομεν τὸν ἀγῶνα διὰ τὴν ἀποτίναξιν τοῦ Ἀγγλικοῦ ζυγοῦ, μὲ σύνθημα ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον μᾶς κατέλιπαν οἱ πρόγονοί μας ὡς ἱερὰν παρακαταθήκην: “Ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς”… Ε.Ο.Κ.Α., Ὁ Ἀρχηγὸς Διγενής».
Ὁ ἀγώνας κρατᾶ τέσσερα χρόνια. Μέσα σ’ αὐτὰ γράφεται τὸ ἡρωικὸ ἔπος τοῦ 55-59, ἕνα ἀπὸ τὰ ἐνδοξότερα ποὺ ἔχει νὰ παρουσιάσει ἡ ἑλληνικὴ ἱστορία. Μιὰ χούφτα ἄνθρωποι ὑψώνουν τὸ ἀνάστημά τους στὴ Μεγάλη Βρεττανικὴ Αὐτοκρατορία. Ἡ ἀνθρωπότητα μένει καὶ πάλι κατάπληκτη μπροστὰ στὸ νέο ἑλληνικὸ θαῦμα.
«Διάβασα τὸν κατάλογο καὶ σεῖς λείπατε·
γράφατε τὴν ὀρθογραφία σας στοὺς τοίχους.
Διάβασα τὸν κατάλογο καὶ σεῖς βρισκόσαστε στὰ ὁδοφράγματα.
Διάβασα τὸν κατάλογο καὶ σεῖς γράφατε στὶς φυλακές,
στὰ μικρά σας γόνατα, τὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου.
Κι ἔγραψα στὸν κατάλογο·
ὅλοι παρόντες!
καὶ πλάι στὸ βαθμὸ τοῦ καθενός σας,
Ἄριστα».
γράφατε τὴν ὀρθογραφία σας στοὺς τοίχους.
Διάβασα τὸν κατάλογο καὶ σεῖς βρισκόσαστε στὰ ὁδοφράγματα.
Διάβασα τὸν κατάλογο καὶ σεῖς γράφατε στὶς φυλακές,
στὰ μικρά σας γόνατα, τὴν ἱστορία τοῦ ἀνθρώπου.
Κι ἔγραψα στὸν κατάλογο·
ὅλοι παρόντες!
καὶ πλάι στὸ βαθμὸ τοῦ καθενός σας,
Ἄριστα».
Ἔτσι τὸ νεαρὸ παλληκάρι ὁδηγεῖται στὴν ἀγχόνη καὶ ἀφήνει τὴν τελευταία του πνοὴ τὰ ξημερώματα τῆς 14ης Μαρτίου 1957.
Τὸ δεύτερο χαρακτηριστικὸ τοῦ ἀγώνα τοῦ ᾿55 ἦταν ἡ ἀκράδαντη πίστη στὸ Θεὸ ποὺ φλόγιζε τὶς ψυχὲς τῶν ἀγωνιστῶν. Ὅλος ὁ δυναμισμός, ἡ τόλμη καὶ ἡ αὐτοθυσία τους εἶχε ὡς ὑπόβαθρο τὴν πίστη. Αὐτὸ ἦταν τὸ μυστικὸ τοῦ μεγαλείου τους. Ἦταν παιδιὰ τῶν κατηχητικῶν σχολείων ποὺ ζοῦσαν μὲ προσευχὴ καὶ μυστηριακὴ ζωή. Στὶς φυλακὲς καὶ στὰ λημέρια μελετοῦσαν τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἄλλα θρησκευτικὰ βιβλία. Σπάνια στὴν παγκόσμια ἱστορία ἕνας ἐθνικὸς ἀγώνας συνοδευόταν ἀπὸ τόση πίστη.
Καὶ ἡ μεγάλη στιγμὴ δόθηκε. Μετὰ ἀπὸ ἀξιόλογη δράση πέφτει θύμα προδοσίας. Στὶς 3 Μαρτίου 1957, μέσα ἀπὸ τὸ κρησφύγετό του, κοντὰ στὴ Μονὴ Μαχαιρᾶ, φωνάζει σὰν ἄλλος Λεωνίδας τὸ «μολὼν λαβέ» στοὺς 5.000 Ἄγγλους στρατιῶτες ποὺ ἦλθαν νὰ τὸν συλλάβουν. Ἀφοῦ διέταξε τοὺς συντρόφους του νὰ παραδοθοῦν δίνει μόνος ἐπὶ 8 ὧρες σκληρὴ μάχη ἐναντίον τῆς 3ης Ταξιαρχίας Πεζικοῦ. Τέλος καίγεται σὰν λαμπάδα μὲ βενζίνη ποὺ τοῦ ἔρριξαν οἱ ἄνανδροι πολιορκητές του γιὰ νὰ φωτίζει μὲ τὸ ὁλοκαύτωμά του τὶς ἑπόμενες γενιὲς στὸν δρόμο τῆς θυσίας.
Οἱ Ἄγγλοι κατακτητὲς γιὰ νὰ κάμψουν τὸ ἠθικὸ τοῦ λαοῦ καὶ νὰ ἐνσπείρουν τὸν τρόμο, καταδίκασαν κατὰ καιροὺς σὲ θάνατο μὲ ἀπαγχονισμὸ 9 νεαρὰ βλαστάρια τοῦ νησιοῦ, τούς· Ἀνδρέα Δημητρίου, Μιχαὴλ Καραολῆ, Ἀνδρέα Ζάκο, Χαρίλαο Μιχαήλ, Ἰάκωβο Πατάτσο, Μιχαὴλ Κουτσόφτα, Στέλιο Μαυρομάτη, Ἀνδρέα Παναγίδη καὶ Εὐαγόρα Παλληκαρίδη.
«Σεβαστοί μου γονεῖς, πολυαγαπημένες μου ἀδελφὲς καὶ ἀδελφέ μου,
Σᾶς ἀπευθύνω τὸ τελευταῖο μου γράμμα μὲ τὴν ἐλπίδα πὼς θὰ κατορθώσω νὰ ρίξω λίγο βάλσαμο στὴν πονεμένη σας ψυχή.
Τώρα ποὺ σᾶς γράφω, εὑρίσκομαι μέσα στὸ σκοτεινὸ κελλὶ τῆς φυλακῆς μου, περιμένοντας μὲ θάρρος καὶ ὑπομονὴ τὸν δήμιο νὰ ᾿ρθῇ νὰ μὲ ὁδηγήσῃ στὸν τόπο τῆς ἐκτελέσεως. Αἰσθάνομαι τὸν ἑαυτό μου ἰσχυρὸν καὶ γαλήνιον, γιατὶ ἔχω τὸν Χριστὸ μέσα μου καὶ εἶμαι βέβαιος πὼς θὰ μὲ βοηθήσῃ μέχρι τέλους…
Θέλω νὰ εἶστε ὑπερήφανοι γιατὶ ὁ υἱὸς καὶ ἀδελφός σας θυσιάστηκε γιὰ τὴν κοινὴν ἐλευθερία. Θυσιάστηκε γιατὶ θέλησε νὰ χαρῇ κι αὐτὸς μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς Ἕλληνες τῆς Κύπρου τὸ μεγαλύτερο δῶρο ποὺ χάρισε ὁ Θεὸς στὴν ἀνθρωπότητα.
Μὲ αὐτά, σεβαστοί μου γονεῖς καὶ πολυαγαπημένες μου ἀδελφὲς καὶ ἀδελφέ μου, κλείω τὸ γράμμα μου καὶ σᾶς στέλλω τὸν τελευτεῖο θερμό μου ἀσπασμόν.
Σᾶς γλυκοφιλῶ
Ὁ υἱὸς καὶ ἀδελφός σας
Στέλιος Μαυρομάτης».
Αὐτὸ ἦταν σὲ ἁδρὲς γραμμὲς τὸ περιεχόμενο καὶ τὸ πνεῦμα τοῦ ἀγῶνα τοῦ ᾿55.
Τρία εἶναι τὰ βασικὰ μηνύματά του. Πρῶτον, ἡ ἐλευθερία δὲν δωρίζεται, ἀλλὰ ἀποκτᾶται μὲ ἀγῶνες καὶ θυσίες. Δεύτερον, τὰ νειάτα εἶναι πλασμένα γιὰ τὸν ἡρωισμό. Μόνο ἐκεῖ καταξιώνονται καὶ βρίσκουν τὴν πραγματική τους ὁλοκλήρωση. Καὶ τρίτον, ἡ Κύπρος ἦταν, εἶναι καὶ θὰ εἶναι ἑλληνική.
Τῶν ἡρώων τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγώνα τῶν Κυπρίων ἂς εἶναι ἡ μνήμη αἰωνία!
Ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Κ. Χατζηγιάγκου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου