Για τον Νοτιοάραβα άγιο Αρέθα (κυβερνήτη της πόλης Ναγράν, ο οποίος μαρτύρησε περί το 524, ανυπόταχτος, μαζί με συμπολίτες του, άντρες και γυναίκες) έχω γράψει από παλιότερα. Αλλά γράφω και κάθε χρονιά αυτή τη μέρα, σαν να κερνώ για τη γιορτή που έχει το σπιτικό μας.
Αυτή τη φορά θα κεράσω κάτι από τις γραπτές πηγές του μαρτυρίου της Ναγράν.
Αφορά μια παραξενιά, μια περιπέτεια ενός χειρογράφου, παραξενιά και περιπέτεια όμως οι οποίες μοιάζουν τόσο πολύ με τα μυστήρια του ανθρώπινου βίου και τις ανεξήγητες εκπλήξεις του!
Αυτό ένοιωσα από την πρώτη στιγμή που έπιασα στα χέρια μου το κείμενο , τον Αύγουστο του 1987, στην πρώτη από τις καταβυθίσεις μου στην φοβερή Bodleian Libraryτης Οξφόρδης – καταβυθίσεις ηδονικές, εξουθενωτικές, συναρπαστικές κι αχόρταστες.
Η πηγή για την οποία μιλώ είναι ένα ανώνυμο συριακό χειρόγραφο του 6ου αιώνα, δηλαδή γραμμένο κοντά στις μέρες του μαρτυρίου. Έχει αξιολογηθεί ως εξαιρετικά σημαντική μαρτυρία, η οποία ρίχνει φως σε πολλές πτυχές της νοτιοαραβικής και αιθιοπικής ιστορίας. Φέρει τον τίτλο «Το Βιβλίο των Ομηριτών» και εκδόθηκε μόλις το 1924, μαζί με αγγλική μετάφρασή του, από τον καθηγητή των γλωσσών της Εγγύς Ανατολής Axel Moberg («The Book of the Himyarites», Lund). Να διευκρινίσω εδώ ότι το κείμενο ουδεμία σχέση έχει με τον Όμηρο. Στα Ελληνικά ως Ομηρίτες (με δασεία) αποδίδεται η νοτιοαραβική φυλή Himyar (Χιμυάρ), στην επικράτεια της οποίας ανήκε η Ναγράν.
Ποια παραξενιά λοιπόν συνοδεύει αυτό το πολύτιμο ντοκουμέντο;
Την άνοιξη του 1920 δύο βιβλιόφιλοι έδωσαν στον Moberg για εξέταση ένα συριακό χειρόγραφο που είχαν στην κατοχή τους.
Η πηγή για την οποία μιλώ είναι ένα ανώνυμο συριακό χειρόγραφο του 6ου αιώνα, δηλαδή γραμμένο κοντά στις μέρες του μαρτυρίου. Έχει αξιολογηθεί ως εξαιρετικά σημαντική μαρτυρία, η οποία ρίχνει φως σε πολλές πτυχές της νοτιοαραβικής και αιθιοπικής ιστορίας. Φέρει τον τίτλο «Το Βιβλίο των Ομηριτών» και εκδόθηκε μόλις το 1924, μαζί με αγγλική μετάφρασή του, από τον καθηγητή των γλωσσών της Εγγύς Ανατολής Axel Moberg («The Book of the Himyarites», Lund). Να διευκρινίσω εδώ ότι το κείμενο ουδεμία σχέση έχει με τον Όμηρο. Στα Ελληνικά ως Ομηρίτες (με δασεία) αποδίδεται η νοτιοαραβική φυλή Himyar (Χιμυάρ), στην επικράτεια της οποίας ανήκε η Ναγράν.
Ποια παραξενιά λοιπόν συνοδεύει αυτό το πολύτιμο ντοκουμέντο;
Την άνοιξη του 1920 δύο βιβλιόφιλοι έδωσαν στον Moberg για εξέταση ένα συριακό χειρόγραφο που είχαν στην κατοχή τους.
Το χειρόγραφο περιείχε εκκλησιαστικά λειτουργικά κείμενα του 15ου αιώνα, αλλά έκρυβε μια έκπληξη, απολύτως πέρα από το περιεχόμενό του:
Για παραγέμισμα της βιβλιοδεσίας του είχαν χρησιμοποιηθεί κομμάτια ενός άλλου χειρογράφου!
Αυτό το άλλο χειρόγραφο (που ο βιβλιοδέτης είχε θεωρήσει σαβούρα) ήταν το πολύτιμο «Βιβλίο των Ομηριτών» – το μοναδικό αντίτυπό του!
Και απο-καλύφθηκε τυχαία στα πιο κατάλληλα χέρια: σε αυτά του Axel Moberg!
Ολόκληρη την έκδοση του 1924 την φωτοτύπησα τον Αύγουστο του 1987, κομμάτι – κομμάτι, καθώς ήταν αδύνατη η φωτοτύπησή του μονορούφι. Και γι’ αυτό τα 2/3 του βιβλίου είναι φωτοτυπημένα σε χαρτί Α3, ενώ το υπόλοιπο ¼ σε χαρτί Α4…
Ολόκληρη την έκδοση του 1924 την φωτοτύπησα τον Αύγουστο του 1987, κομμάτι – κομμάτι, καθώς ήταν αδύνατη η φωτοτύπησή του μονορούφι. Και γι’ αυτό τα 2/3 του βιβλίου είναι φωτοτυπημένα σε χαρτί Α3, ενώ το υπόλοιπο ¼ σε χαρτί Α4…
Ωραίοι κόποι, σκάλες πάνω, σκάλες κάτω, άγχος και χαρά να επιστρέψω στην Αθήνα με το ατίμητο απόκτημα (και με χιλιάδες φωτοτυπίες βιβλιογραφίας, που έκανε υπέροχα υπέρβαρες τις αποσκευές μας (και την οποία καταχρησιμοποίησα στη διδακτορική διατριβή μου, «Οι Νόμοι των Ομηριτών», Σάκκουλας 1994).
Τα κρυφά που φανερώνονται, άλλα περισσότερα που μένουν αφανέρωτα, τα ασύμμετρα της ζωής, ο αθέατος μόχθος ο πολλαπλάσιος αυτού που φαίνεται,… όλα αυτά είναι αλήθειες της ανθρώπινης ζωής.
Τα κρυφά που φανερώνονται, άλλα περισσότερα που μένουν αφανέρωτα, τα ασύμμετρα της ζωής, ο αθέατος μόχθος ο πολλαπλάσιος αυτού που φαίνεται,… όλα αυτά είναι αλήθειες της ανθρώπινης ζωής.
Τις ψηλαφούμε αν τυχόν τα ψυχικά μας δάχτυλα ασκηθούν στην τρυφερότητα απέναντι σε χίλια δυο που μοιάζουν σαβούρα.
Στη μνήμη του αγίου σου, Αρέθα μου,
Στη μνήμη του αγίου σου, Αρέθα μου,
που αναμετρήθηκε με την δόλια εξουσία, σου εύχομαι να ‘ναι τα ψυχικά σου δάχτυλα πάντα τρυφερά, πάντα δυνατά.
Είναι δύσκολο, μα… μόνο ο αληθινά δυνατός μπορεί να είναι πραγματικά τρυφερός!
Θ.Ν.Π. / 24-10-2021
Θ.Ν.Π. / 24-10-2021
Χρόνια πολλά Αρέθα και από εμάς!
ΑπάντησηΔιαγραφήΕξαιρετικό κείμενο από έναν εξαιρετικό θεολόγο! Ευχαριστούμε πολύ για το κέρασμα!
ΑπάντησηΔιαγραφή