Arthur Ashe: Ένα αφιέρωμα στον μεγαλύτερο ήρωα που "γέννησε" το τένις...

Όταν κρατούσα το κύπελλο του Ουίμπλεντον, ποτέ δεν ρώτησα τον θεό “γιατί εμένα”; Επομένως, τώρα που είμαι στο κρεβάτι του πόνου, για ποιο λόγο να ρωτήσω τον θεό “γιατί εμένα”;».

Ο Άρθουρ Ας πρόλαβε να περάσει στην ιστορία ως ο πρώτος μαύρος νικητής σε τουρνουά γκραν σλαμ. Κι όχι μόνο γι’ αυτό, διότι με τη μεγάλη του δράση εκτός των κορτ απέδειξε πως ήταν ένας πολύ ιδιαίτερος άνθρωπος.

Σίγουρα το "μεγαλείο" του Arthur Ashe, έχει να κάνει και με το γεγονός ότι στη ζωή του δεν τα βρήκε όλα εύκολα. 
Αντιθέτως, είχε έναν βίο γεμάτο δυσκολίες και παρ' όλα αυτά ποτέ δεν τα έβαλε κάτω και ποτέ δε σταμάτησε να παλεύει για έναν καλύτερο κόσμο..

Σε εποχές που ο αλτρουισμός, ο ακτιβισμός, η κοινωνική ευαισθησία των αθλητών και η βαθιά πίστη στον Χριστό δεν ήταν δημοφιλής. 
Δεν περιελάμβανε (δίχως καμία δόση ειρωνείας ή κριτικής) ντοκιμαντέρ, «#hashtags» ή αμέτρητα «likes» σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης…

Ήταν ιδιαιτέρως πιστός.
Αγαπούσε πολύ τον Χριστό.

Σε όλη του τη ζωή ενεργούσε σύμφωνα με το Ευαγγέλιο.

Ο Άρθουρ είχε κάποτε λάβει ένα γράμμα από έναν θαυμαστή του που τον ρωτούσε, γιατί ο Θεός έπρεπε να τον διαλέξει για μία τόσο σοβαρή ασθένεια, όπως είναι το AIDS με το οποίο είχε προσβληθεί ο πρώτος πρωταθλητής μαύρος τενίστας, με τον ίδιο να του απαντά:

«Ακου, 50 εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο ξεκινούν να παίζουν τέννις. Πέντε εκατομμύρια μαθαίνουν να παίζουν τέννις. Πεντακόσιες χιλιάδες καταφέρνουν να παίζουν σε επαγγελματικό επίπεδο. Πενήντα χιλιάδες μετέχουν στα τουρνουά. Πέντε χιλιάδες φθάνουν σε γκραν σλαμ. Πενήντα αγωνίζονται στο Γουίμπλεντον. Οκτώ στους προημιτελικούς. Τέσσερις στους ημιτελικούς. Δύο στον τελικό. Οταν κρατούσα το κύπελλο του Γουίμπλεντον, ποτέ δεν ρώτησα τον Θεό: Γιατί εμένα; Ετσι, τώρα που είμαι στο κρεβάτι του πόνου, για ποιο λόγο να Τον ρωτήσω: Γιατί εμένα;».

Όταν ο 25χρονος Άρθουρ Ας αναδείχθηκε νικητής στο Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών το 1968 αποθεώθηκε από τους θεατές στο Φόρεστ Χιλς. 

Ήταν Σεπτέμβριος, μόλις τέσσερις μήνες μετά την καθιέρωση της λεγόμενης «Open Era» του αθλήματος, σύμφωνα με την οποία επαγγελματίες και ερασιτέχνες τενίστες μπορούσαν να αγωνιστούν στα ίδια τουρνουά.

Ο ερασιτέχνης Ας βρέθηκε στη Νέα Υόρκη με προσωρινή άδεια από τον στρατό. Όμως, αν και η δική του ζωή ήταν γεμάτη από αρνητικά κλισέ και στερεότυπα, εκείνος βίωσε τότε τη θετική πλευρά των κλισέ.

«Σόκαρε τον κόσμο του τένις», έγραψαν δίχως μεγάλη πρωτοτυπία, την επομένη του θριάμβου του οι εφημερίδες. Αλλά ο τότε 25χρονος ανερχόμενος σταρ δεν είχε δικαίωμα να δεχθεί το χρηματικό έπαθλο των 14.000 δολαρίων που συνόδευε το τρόπαιο, καθότι ερασιτέχνης.

Η ατάκα του προλόγου, εκείνο το «From what we get, we can make a living. What we give, however, makes a life», ήταν η απόκρισή του στην ερώτηση για το πώς αισθάνεται που δεν μπορεί να λάβει τα χρήματα…

Δεν έλεγε ψέματα, δεν εφάρμοσε ξαφνικά επικοινωνιακές τακτικές μπροστά σε κάμερες και μικρόφωνα. Ήταν η ειλικρινής απάντησή του. Διότι ήξερε από εκείνη τη στιγμή που σήκωσε το τρόπαιο στο διασημότερο κορτ της Νέας Υόρκης ότι αυτή η νίκη δεν είναι απλώς επιβεβαίωση του ταλέντου και των ικανοτήτων του.

Ο πατέρας του δεν κατάφερε να κρύψει τη συγκίνηση του και έκλαιγε σαν μικρό παιδί.

Ο Ας παραμένει ο μοναδικός μαύρος τενίστας που έχει κατακτήσει το Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών (1968) και τώρα το κεντρικό κορτ στο Φλάσινγκ Μέντοους φέρνει το όνομα του, το Αυστραλιανό Όπεν (1970) και το Γουίμπλεντον (1975).

Γεννημένος το 1943 ο Άρθουρ Ρόμπερτ Ας Τζούνιορ μεγάλωσε στο Ρίτσμοντ της Βιρτζίνια, την πρωτεύουσα της Συνομοσπονδίας των ΗΠΑ (οι νότιες πολιτείες που ήταν υπέρ της δουλείας). 

Η ζωή του έβαζε τρικλοποδιές αλλά εκείνος... χαμπάρι

Ο Arthur Robert Ashe Jr. γεννήθηκε στις 10 Ιουλίου του 1943 στο Richmond της Virginia και έμαθε από πολύ νωρίς τι θα πει δυσκολία στη ζωή του. Μόλις στα 6 του χρόνια έχασε τη μητέρα του, Mattie και ταυτόχρονα μαζί με τον κατά πέντε χρόνια μικρότερο αδερφό του, Τζόνι έπρεπε να διαχειριστεί τις περίεργες φοβίες του πατέρα του, ο οποίος εργαζόταν ως επιστάτης. 
Ο πατέρας του είχε ένα φόβο για το πως θα αντιμετώπιζαν οι δύο πολύ μικροί γιοι του τον θάνατο της μητέρας τους, αλλά και για το πως θα αντιμετώπιζε ο ίδιος την κατάσταση χωρίς να χάσει τον έλεγχο. Γι' αυτό και έβαλε κάποιους κανόνες πειθαρχίας στο σπίτι. Ο Ashe και ο νεότερος αδερφός του, Johnnie, πήγαιναν στην εκκλησία κάθε Κυριακή και μετά το σχολείο έπρεπε να γυρνούσαν κατ' ευθείαν στο σπίτι.

«Ο πατέρας μου με κρατούσε στο σπίτι, μακριά από κινδύνους. Είχα ακριβώς 12 λεπτά στη διάθεσή μου για να φτάσω από το σπίτι μέχρι το σχολείο και τήρησα αυτόν τον κανόνα από μόνος μου και στο γυμνάσιο». Αυτή του η συνήθεια τον έκανε αρκετά υπεύθυνο, έναν ώριμο άντρα από τα 6 του κιόλας χρόνια.

Ο πατέρας του έμαθε στον γιο του την αξία της προσφοράς. Καθώς σαν υπάλληλος στο τοπικό πάρκο, έπαιρνε μαζί του τον τζούνιορ όταν -εκτός ωραρίου- συγκέντρωνε ρούχα και τρόφιμα για άστεγους ή μη προνομιούχους συμπολίτες του. 

Περίπου ένα χρόνο μετά το θάνατο της μητέρας του, ο Arthur ανακάλυψε το τένις. Έπιασε για πρώτη φορά ρακέτα όταν ήταν 7 ετών, σε ένα πάρκο όχι πολύ μακριά από το σπίτι του. "Κόλλησε" αμέσως στο παιχνίδι και δεν άργησε να τραβήξει την προσοχή του Dr. Robert Walter Johnson Jr., που ήταν ένας προπονητής τένις από το Lynchburg της Virginia. Ο Johnson ήταν ενεργός στη μαύρη τενιστική κοινότητα και μόλις πρόσεξε τον Arthur δεν τον έχασε ξανά από τα μάτια του, συνοδεύοντάς τον μέχρι και τις πρώτες του διακρίσεις.

Οι πρώτοι προπονητές του ξεχώρισαν μεν το ταλέντο του, ωστόσο του έλεγαν να κρατά τη στόμα του κλειστό για ό,τι δεν αφορά το τένις. Τον παρότρυναν να μείνει μακριά από δημόσιες συζητήσεις για διαχωρισμούς.

Ο μέντοράς του, Ρόμπερτ Ουόλτερ Τζόνσον, τον συμβούλευε να είναι «αδιάφορα ευγενικός στο κορτ και ήρεμος, ώστε οι λευκοί να μην έχουν να σε κατηγορήσουν για κάτι».

Στο πρώτο τουρνουά που αγωνίστηκε, ο Ashe προκρίθηκε στο Εθνικό πρωτάθλημα Juniors των ΗΠΑ. Αφού πια όλοι είχαν πειστεί με το ταλέντο του, μετακόμισε τελικά στο St. Louis για να συνεργαστεί στενά με έναν άλλον προπονητή, κερδίζοντας το πρωτάθλημα Juniors της χώρας τόσο το 1960, όσο και το 1961. Ξαφνικά βρέθηκε στην 5η θέση της κατάταξης των Juniors των ΗΠΑ και ο δρόμος πια είχε ανοίξει, αφού δέχτηκε μια υποτροφία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Los Angeles, απ' όπου και αποφοίτησε με πτυχίο στη διοίκηση επιχειρήσεων.

Ο Άρθουρ κατέκτησε το Όπεν των Ηνωμένων Πολιτειών το 1968, την ίδια χρονιά που δύο Αμερικανοί σπρίντερ ανέβηκαν στο βάθρο των Ολυμπιακών Αγώνων και ύψωσαν τη γροθιά τους στον ουρανό, τη γροθιά της Μαύρης Δύναμης (Black Power). Υπέρμαχος των πολιτικών δικαιωμάτων ο Άρθουρ δεν θα μπορούσε να κάνει ποτέ κάτι τέτοιο, δεν μεγάλωσε έτσι.

Με τον Τζον Μάκενρο στο Davis Cup

Το μεγάλο «μπαμ» ωστόσο έγινε το 1968, όταν χωρίς να είναι ακόμα επαγγελματίας συμμετείχε στο US Open και στο τέλος του τουρνουά σήκωσε το τρόπαιο μπροστά στα μάτια των έκπληκτων αντιπάλων του.

Το απόλυτο highlight της καριέρας του ήρθε το 1975 όταν επικράτησε του Jimmy Connors στον τελικό του Wimbledon σε ένα παιχνίδι που έχει γραφτεί στην ιστορία.

Την ίδια χρονιά (1975), ο Ashe έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που έφτασε στο Νο1 της παγκόσμιας κατάταξης ως επαγγελματίας. 

Ο Ashe δεν ήταν απλώς ένας σπουδαίος τενίστας. Ήταν ο κορυφαίος, το νο.1 της εποχής. Ένας τύπος διαφορετικός από τους υπόλοιπους, που αντί να είναι ντίβα χρησιμοποιούσε τη φήμη του για να βοηθήσει τον κόσμο να γίνει καλύτερος.

  Όπως το να βοηθά μικρά παιδιά να ασχοληθούν με το τένις αλλά και να μιλάει ανοιχτά κατά του απαρτχάιντ.

Κάποτε δήλωσε πως «το πεπρωμένο μου ήταν κάτι περισσότερο από το να κρατώ μία ρακέτα και να χτυπώ μπαλάκια».

Μέσα από τα κοκάλινα μαύρα γυαλιά του, δεν έβλεπε απλώς την (επόμενη) κίνηση των αντιπάλων του. Δεν κοιτούσε μόνο ψηλά. Αλλά ήθελε να πει κάτι πολύ σπουδαιότερο από το «είμαι καλός στο γήπεδο».

Παρότι έφυγε πρόωρα σε ηλικία 49 ετών, είχε προλάβει να κατακτήσει τρία γκραν σλαμ στο απλό (εκτός από το Ρολάν Γκαρός) και δύο στο διπλό. Ήταν μια τρομερή επιτυχία για τον ίδιο αν αναλογιστεί κανείς ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν είχε τις ίδιες ευκαιρίες με τους λευκούς συμπατριώτες του για να κάνει πετυχημένη καριέρα στο τέννις, τη δεκαετία του ’50 και του ’60, όπου οι φυλετικές διακρίσεις του έκλεισαν πολλές πόρτες…

Η αναγνώρισή του

Το 1985, ο Ας εκλέχτηκε στο «Tennis Hall of Fame», που αποτελεί ύψιστη τιμή για κάθε τενίστα. Από το 1955, μόλις 218 τενίστες και τενίστριες από 19 χώρες είχαν την τιμή να μπουν στο κλαμπ των κορυφαίων του αθλήματος.

Μεταθανάτια (1993), του απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας από τον τότε πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Μπιλ Κλίντον.

Όταν ανακάλυψε πως έπασχε από AIDS…

Tο 1979, όταν ο Άρθουρ Ας υπέστη καρδιακή προσβολή και χρειάστηκε να κάνει τετραπλό «by pass» για να ξεφύγει τον κίνδυνο. 



Φυσικά από την άλλη, αυτή η αρνητική εξέλιξη στην υγεία του οδήγησε την επιστημονική κοινότητα στην απόφαση να αναλύσει σε βάθος τη σχέση που μπορεί να υπάρχει ανάμεσα στην κληρονομικότητα και τα καρδιακά νοσήματα!

Μετά τη σοβαρή επέμβαση, ο Ας επέστρεψε στις προπονήσεις, προσπαθώντας να παίξει ξανά σε επαγγελματικά τουρνουά. Ωστόσο, στη διάρκεια ενός οικογενειακού ταξιδιού στην Αίγυπτο, αισθάνθηκε ξανά έντονες ενοχλήσεις στο στήθος. 

Έτσι, με την προτροπή του οικογενειακού του γιατρού στη Νέα Υόρκη, αποφάσισε να κρεμάσει τη ρακέτα του…

Το 1987 ο Ashe ένιωσε πως παραλύει το χέρι του και προχώρησε σε επέμβαση στον εγκέφαλό του. Η βιοψία ωστόσο έδειξε ότι μέσα σε όλα τα προβλήματα είχε προστεθεί και ένα ακόμα σημαντικότερο.

Τέσσερα χρόνια μετά, ο Ας αναγκάστηκε να μπει στο χειρουργείο, προκειμένου να κάνει ξανά επέμβαση στην καρδιά. Ήταν μία επέμβαση που του σημάδεψε τη ζωή. Κατά τη διάρκεια των μεταγγίσεων, κόλλησε AIDS! Δεν το ανακάλυψε τότε, αλλά πέντε χρόνια μετά, όταν και υποβλήθηκε σε ειδικές εξετάσεις. 
Η ασθένειά του κρατήθηκε μυστική απ’ την κοινή γνώμη έως τις 8 Απριλίου του 1992. Η αμερικανική εφημερίδα USA Today προγραμμάτιζε να δημοσιεύσει ένα ρεπορτάζ σχετικά με την κατάσταση της υγείας του καθώς είχε μειωθεί σημαντικά το βάρος του και ήταν εκεί που ο ίδιος ο Ας, αναγκάστηκε να εκδώσει ανακοίνωση, με την οποία αποκάλυψε πως έπασχε από τη νόσο.
O Ας, με περίσσιο θάρρος και έχοντας αποχωριστεί οριστικά την φουντωτή κόμη του που ήταν και το κύριο χαρακτηριστικό του όταν αγωνιζόταν, ανακοινώνει στα ΜΜΕ ότι έχει προσβληθεί από τον ιό HIV. 

Ένας ακούραστος άνθρωπος που διεκδικούσε δικαιώματα…

Η τροπή που είχε πάρει η υγεία του, δεν άλλαξε τη στάση ζωής του. Παρέμεινε ακούραστος και έντονα πολιτικοποιημένος. Μια φορά συνελήφθη απ’ την αστυνομία σε μία διαδήλωση κατά της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για τους πρόσφυγες της Αϊτής. Ακόμη θέλησε να βοηθήσει με διάφορες ενέργειες, προς την κατεύθυνση της εκπαίδευσης άπορων παιδιών.

Παράλληλα, προσπάθησε να κάνει ό,τι περνούσε απ’ το χέρι του προκειμένου να βοηθήσει ασθενείς με AIDS σ’ όλον τον κόσμο. Μάλιστα, δύο μήνες πριν απ’ τον θάνατό του ίδρυσε ένα ινστιτούτο υγείας, ώστε να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση θεμάτων σχετικά με την ανεπαρκή υγειονομική περίθαλψη.

Η USA Today δημοσίευσε το ότι ο Αφροαμερικανός ήρωας έπασχε από τον ιό και αυτό λειτούργησε σαν ξυπνητήρι για να τον καταπολεμήσει. Παρουσίασε λοιπόν μια ομιλία στα Ηνωμένα Έθνη και ξεκίνησε ένα ίδρυμα κατά του AIDS, για το οποίο και συγκέντρωσε γύρω στα 5 εκατομμύρια δολάρια.

Παρά το γεγονός ότι τουλάχιστον τα τελευταία 14 χρόνια της ζωής του τα προβλήματα στην υγεία του δεν είχαν τελειωμό, ο Ashe δε σταμάτησε ποτέ να χάνει το κουράγιο του και να προσφέρει έργο. Από όταν σταμάτησε το τένις ξεκίνησε να γράφει ένα βιβλίο για την ιστορία του αφροαμερικάνικου αθλητισμού. Το έργο του αυτό δημοσιεύτηκε το 1988 σε τρεις τόμους, με τίτλο "A Hard Road to Glory".

Στις συνειδήσεις όλων έμεινε η εικόνα ενός όρθιου ανθρώπου που το πάλεψε μέχρι την τελευταία στιγμή...

O Ashe μαζί με τον ήρωα του αγώνα εναντίον του απαρτχάιντ και μελλοντικό πρόεδρο της Νότιας Αφρικής (1994-1999), Nelson Mandela.

Δεν σταμάτησε ποτέ να εργάζεται, μέχρις ότου το ανοσοποιητικό του σύστημα να τον εγκαταλείψει πλήρως .

Έχασε τη "μάχη" με τη ζωή εξαιτίας μίας πνευμονίας, που το κατεστραμμένο από το AIDS ανοσοποιητικό του σύστημα δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει. Τέσσερις μέρες αργότερα, κηδεύτηκε στη γενέτειρά του, στο Richmond της Virginia. Περίπου 6.000 άνθρωποι παραβρέθηκαν στην κηδεία του.

Φωτογραφία από την κηδεία του Ashe. Ξεχωρίζει η παρουσία του πρωταθλητή του Roland Garros (1983), Yannick Noah (αριστερά).

Τα χρόνια που ήταν επτασφράγιστο μυστικό η κατάσταση της υγείας του, έγραφε με τη βοήθεια της συζύγου του τα απομνημονεύματά του. 
Το 1994 κυκλοφόρησε τελικά η αυτοβιογραφία του, με τίτλο «Days Of Grace».

Όσα έκανε δεν θα μπορούσαν να χωρέσουν στο ωριαίο ντοκιμαντέρ «Arthur Ashe, Citizen Of The World» (=«Άρθουρ Ας, Πολίτης του Κόσμου») της Τζούλι Άντερσον, το 1994 ή στο «More Than A Champion» (=«Κάτι περισσότερο από ένας Πρωταθλητής») του BBC.

Ήταν από τους «υπαίτιους» -και άλλοτε πρόεδρος- της δημιουργίας της Ένωσης Επαγγελματιών αθλητών τένις (ATP), το 1972, αλλά οι δράσεις του δεν σταμάτησαν εκεί.

Ο Ashe ήταν παντρεμένος με τη φωτογράφο Jeanne Moutoussamy, από το 1977 μέχρι και την ημέρα που έφυγε από τη ζωή. Μαζί είχαν υιοθετήσει ένα κορίτσι, την Camera. Την ονόμασαν έτσι από το επάγγελμα της Moutoussamy.

O Arthur Ashe γνώρισε τη γυναίκα της ζωής του, Jeanne Moutoussamy, τον Οκτώβριο του 1976, σε μια εκδήλωση της United Negro College Fund.

Ο Arthur Ashe με την οικογένειά του. Τη σύζυγό του, Jeanne Moutoussamy, και τη θετή τους κόρη, Camera.

Η καταγραφή των απομνημονευμάτων του ολοκληρώθηκε ακριβώς μία εβδομάδα πριν απ’ το θάνατό του, στις 6 Φεβρουαρίου του 1993. Μάλιστα, εκείνη τη χρονιά το φημισμένο αθλητικό περιοδικό, Sports Illustrated τον ανέδειξε ως αθλητή της χρονιάς.


«Ο σκεπτόμενος άνθρωπος του τένις»   

Μπορεί λόγω του κατεστραμένου του ανοσοποιητικού συστήματος να μην κατάφερε να βγει νικητής απέναντι στον θάνατο, όμως η ισχυρή προσωπικότητά του και ο αγώνας που έδωσε απέναντι στα στερεότυπα της εποχής, τόσο εντός όσο και εκτός κορτ, του δίνει μια θέση στο πάνθεον της παγκόσμιας αθλητικής αιωνιότητας. 
Μάλιστα κάποια από τα λόγια του «σκεπτόμενου ανθρώπου του τένις», όπως χαρακτηρίστηκε ο Άρθουρ Άς από τον ιστορικό-δημοσιογράφο Μπαντ Κόλινς, έμειναν στην ιστορία.

Ωστόσο, ο ίδιος ο Ας θέλησε -και πέτυχε- να μην μείνει απλώς σε φιλοσοφίες. Η σκέψη από την πράξη απέχουν συχνά πολύ περισσότερο από δύο λέξεις. Έστω κι αν για τον ίδιο άργησαν να σμίξουν:

• «Στην πραγματικότητα δεν παίζεις με έναν αντίπαλο. Παίζεις με τον εαυτό σου. Με τα υψηλότερα επίπεδά σου. Όταν φτάσεις τα όριά σου, τότε έχεις κατακτήσει την πραγματική ευτυχία». 
• «Η επιτυχία είναι ένα ταξίδι. Όχι ένας προορισμός».
 • «Εάν η υπόληψη είναι κατάκτηση, τότε απ' όλες μου τις κατακτήσεις, η υπόληψή μου σημαίνει τα περισσότερα για μένα». 
• «Από ό,τι λαμβάνουμε, μπορούμε να ζούμε. Ωστόσο φτιάχνουμε τη ζωή μας απ' ότι προσφέρουμε». 

Έχοντας συμπεράνει -και συμβουλεύσει, παράλληλα- κάποτε ότι «η επιτυχία είναι ένα ταξίδι και όχι ένας προορισμός», ο Άρθουρ Ας φρόντισε το δικό του «ταξίδι», αν και σύντομο, να είναι πηγή έμπνευσης.

Να είναι κάτι που πίσω του δεν θ’ αφήσει μόνο τρόπαια, ρεκόρ και νίκες.

Αλλά μία παρακαταθήκη που πηγάζει, αλλά είναι και πολύ σημαντικότερη, από τη δική του φήμη...

~ {η σύνθεση του θέματος από τους "συν αυτώ"...

πηγές: 1 2 3 4 5 6 }