Ένα γιγαντιαίο έργο, το οποίο συντελείται κάθε Κυριακή εδώ και κάποια χρόνια ασταμάτητα και αξίζει κάθε δυνατή βοήθεια.
Ένα έργο που, για εμάς τους ακούοντες, αλλά δυστυχώς μη συνειδητοποιούντες το καθόλου αυτονόητο δώρο Του Θεού, που έχουμε έναντι κάποιων συνανθρώπων μας, ούτε καν μας περνάει από το (μάλλον κωφό μας...) μυαλουδάκι.
(Και ο Στράτος, ένας εκ των "συν αυτώ"...)
Κάθε τελευταία Κυριακή του μήνα, κάτι απρόσμενο περιμένει τους πιστούς που θα παρακολουθήσουν τη λειτουργία στην εκκλησία των Αγίων Πάντων στην Καλλιθέα. Κάτι που δεν θα το συναντήσουν σε καμιά άλλη εκκλησία στην Ελλάδα.
Μόλις φτάσαμε στην εκκλησία των Αγίων Πάντων στην Καλλιθέα μια ευχάριστη έκπληξη μας περίμενε στο βάθος του ναού.
Εκτός των ιερέων, των ψαλτών και των πιστών που παρακολουθούσαν την Θεία Λειτουργία, δίπλα σχεδόν στο ιερό, πάνω σε ένα μικρό βάθρο, ήταν και ένας διερμηνέας της νοηματικής, που απέδιδε τη λειτουργία στη γλώσσα των κωφών.
Ακριβώς από κάτω 40 με 50 κωφοί τον παρακολουθούσαν με πλήρη αφοσίωση.
Εκτός των ιερέων, των ψαλτών και των πιστών που παρακολουθούσαν την Θεία Λειτουργία, δίπλα σχεδόν στο ιερό, πάνω σε ένα μικρό βάθρο, ήταν και ένας διερμηνέας της νοηματικής, που απέδιδε τη λειτουργία στη γλώσσα των κωφών.
Ακριβώς από κάτω 40 με 50 κωφοί τον παρακολουθούσαν με πλήρη αφοσίωση.
Κάθε τελευταία Κυριακή του μήνα στην εκκλησία των Αγίων Πάντων στην Καλλιθέα υπάρχει ένας διερμηνέας ο οποίος αποδίδει την λειτουργία στη νοηματική γλώσσα.
«Στην Αθήνα είναι η μοναδική εκκλησία στην οποία οι κωφοί μπορούν να συμμετέχουν μαζί με τους υπόλοιπους πιστούς κατά τη διάρκεια της θείας λατρείας», μας είπε ο Στράτος Πατρινός, θεολόγος και διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας.
Εκτός από αυτή την ενορία υπάρχει και ένα παρεκκλήσι στο Σωματείο των Κωφών, όπου μια άλλη Κυριακή του ίδιου μήνα πραγματοποιείται επίσης η κυριακάτικη λειτουργία με παράλληλη διερμηνεία στη νοηματική.
Εκτός από αυτές τις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για τους κωφούς να παρακολουθήσουν τη λειτουργία στην Αττική. Παρόμοιες προσπάθειες έχουν γίνει και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως στο Ρέθυμνο, στην Θεσσαλονίκη αλλά σε καμία από αυτές δεν έχει καθιερωθεί να γίνεται συστηματικά διερμηνεία της λειτουργίας, όπως συμβαίνει στην Καλλιθέα.
«Στην Αθήνα είναι η μοναδική εκκλησία στην οποία οι κωφοί μπορούν να συμμετέχουν μαζί με τους υπόλοιπους πιστούς κατά τη διάρκεια της θείας λατρείας», μας είπε ο Στράτος Πατρινός, θεολόγος και διερμηνέας της νοηματικής γλώσσας.
Εκτός από αυτή την ενορία υπάρχει και ένα παρεκκλήσι στο Σωματείο των Κωφών, όπου μια άλλη Κυριακή του ίδιου μήνα πραγματοποιείται επίσης η κυριακάτικη λειτουργία με παράλληλη διερμηνεία στη νοηματική.
Εκτός από αυτές τις δύο περιπτώσεις δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για τους κωφούς να παρακολουθήσουν τη λειτουργία στην Αττική. Παρόμοιες προσπάθειες έχουν γίνει και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως στο Ρέθυμνο, στην Θεσσαλονίκη αλλά σε καμία από αυτές δεν έχει καθιερωθεί να γίνεται συστηματικά διερμηνεία της λειτουργίας, όπως συμβαίνει στην Καλλιθέα.
Πώς και πότε ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία
Τη δεκαετία του '40 ο τότε Μητροπολίτης της Θήβας Νικόδημος και πνευματικός του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, προτού γίνει ιερέας, συνάντησε ένα μικρό αγόρι στο κατώφλι μιας εκκλησίας να κάθεται μόνο του.
Όταν ρώτησε το παιδί γιατί ήταν μόνο κατάλαβε πως ήταν κωφό και γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τα υπόλοιπα παιδιά.
Τότε ο Νικόδημος του είπε, «μάθε μου τη γλώσσα σου και εγώ θα σου μάθω τι λένε τα εκκλησιαστικά κείμενα».
Του είπε μάλιστα να φέρει και τους φίλους του, για να γίνουν πιο πολλοί και να μην αισθάνεται μόνος του.
Εκείνη ήταν η πρώτη επαφή ενός κωφού με τα εκκλησιαστικά κείμενα και της εκκλησίας με τη νοηματική.
Όταν ρώτησε το παιδί γιατί ήταν μόνο κατάλαβε πως ήταν κωφό και γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορούσε να επικοινωνήσει με τα υπόλοιπα παιδιά.
Τότε ο Νικόδημος του είπε, «μάθε μου τη γλώσσα σου και εγώ θα σου μάθω τι λένε τα εκκλησιαστικά κείμενα».
Του είπε μάλιστα να φέρει και τους φίλους του, για να γίνουν πιο πολλοί και να μην αισθάνεται μόνος του.
Εκείνη ήταν η πρώτη επαφή ενός κωφού με τα εκκλησιαστικά κείμενα και της εκκλησίας με τη νοηματική.
Η προσπάθεια ξεκίνησε πριν από περίπου επτά με οκτώ χρόνια με τη συγκατάθεση και την ευλογία του Αρχιεπισκόπου της Ελλάδας Ιερώνυμου, καθώς αποτελούσε πάγιο αίτημα των κωφών για να μπορούν και αυτοί με τη σειρά τους να συμμετέχουν όπως και οι υπόλοιποι πιστοί στη Θεία Λειτουργία.
«Οι κωφοί έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν ταυτόχρονα και με τους άλλους πιστούς τα δρώμενα της θείας λατρείας και αυτό τούς ευχαριστεί γιατί δεν νιώθουν πως είναι αποκομμένοι και ξένοι με το μυστήριο της θείας λατρείας», εξηγεί ο Στράτος.
Διερμηνεία γίνεται και για άλλα μυστήρια όπως στον γάμο, στη βάπτιση αλλά και σε πολλές άλλες πνευματικές ευκαιρίες όπως για παράδειγμα στους Χαιρετισμούς.
«Υπάρχει με αυτόν τον τρόπο η δυνατότητα να συμμετέχουν οι κωφοί και να έχουν πρόσβαση στα κείμενα, στους ύμνους. Να ξέρει ένα ζευγάρι που παντρεύεται τα λόγια του μυστηρίου», προσθέτει ο διερμηνέας.
Η απόδοση των ψαλμών και των ευαγγελίων στην νοηματική
«Η νοηματική είναι μια πλήρης γλώσσα, στην οποία μπορεί να αποδοθεί το κάθε τι», μας λέει ο Στράτος. Όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλη γλώσσα, έτσι και η νοηματική έχει τις δικές της εξειδικεύσεις και τις αντίστοιχες ορολογίες.
Η εκκλησιαστική ορολογία, όπως μάθαμε, φέρει και αυτή τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Οι διερμηνείς αποδίδουν τα διάφορα νοήματα συνήθως με τρόπο περιγραφικό ή χρησιμοποιώντας διάφορα μεταξύ τους νοήματα για να αποδώσουν μία συγκεκριμένη έννοια.
«Η ορολογία είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στη νοηματική, το οποίο είναι ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο αλλά συνεχώς εξελίσσεται όσο οι κωφοί παρακολουθούν συμμετέχουν και ενδιαφέρονται», αναφέρει.
Στη Ρωσία για παράδειγμα υπάρχει επιτροπή η οποία έχει αναλάβει την μετάφραση του ευαγγελίου στη νοηματική.
Η εκκλησιαστική ορολογία, όπως μάθαμε, φέρει και αυτή τις δικές της ιδιαιτερότητες και δυσκολίες. Οι διερμηνείς αποδίδουν τα διάφορα νοήματα συνήθως με τρόπο περιγραφικό ή χρησιμοποιώντας διάφορα μεταξύ τους νοήματα για να αποδώσουν μία συγκεκριμένη έννοια.
«Η ορολογία είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο στη νοηματική, το οποίο είναι ακόμα σε πολύ πρώιμο στάδιο αλλά συνεχώς εξελίσσεται όσο οι κωφοί παρακολουθούν συμμετέχουν και ενδιαφέρονται», αναφέρει.
Στη Ρωσία για παράδειγμα υπάρχει επιτροπή η οποία έχει αναλάβει την μετάφραση του ευαγγελίου στη νοηματική.
Υπάρχουν και στην εκκλησιαστική ορολογία, ωστόσο, πολλές ελλείψεις τις οποίες οι διερμηνείς σε συνεργασία με δασκάλους και τη κοινότητα των κωφών καλούνται να τις καλύψουν.
Είναι σημαντικό να καταλήξουν σε έναν συγκεκριμένο τρόπο που θα αποδίδουν μία έννοια και αυτός ο όρος να καθιερωθεί, ώστε τα νοήματα των ψαλμών και των ευαγγελίων να είναι τα ίδια κάθε φορά.
Για παράδειγμα, για πολύ καιρό δεν υπήρχε νόημα για τον όρο Χριστός, παρά μόνο για τον όρο Ιησούς.
«Δεν υπήρχε ειδικό νόημα για τον όρο Χριστός. Όταν τους ενημέρωσα ότι υπάρχει έλλειψη σε αυτό το θέμα αλλά και για άλλες λέξεις, αποφασίσαμε πως θα χρησιμοποιήσουμε ένα συγκεκριμένο νόημα που θα αποδίδει την έννοια Χριστός», λέει ο διερμηνέας.
Η ανταπόκριση και το ενδιαφέρον των κωφών
Η συμμετοχή των κωφών στην εκκλησιαστική λειτουργία είναι αρκετά μεγάλη, με τους ίδιους τους πιστούς να μας λένε πως ο αριθμός τους ολοένα και αυξάνεται.
Αυτό λοιπόν που ζητούν, είναι να καθιερωθεί η νοηματική στην εκκλησιαστική λειτουργία περισσότερες φορές και σε άλλες ενορίες.
«Είναι σημαντικός χώρος η εκκλησία και έχουμε ανάγκη εμείς οι κωφοί να παρακολουθούμε την λειτουργία και μάλιστα τακτικά. Οι άνθρωποι που έρχονται είναι αυτοί που μένουν εδώ κοντά δηλαδή στην Καλλιθέα, στον Πειραιά, στο Μοσχάτο, άλλοι σε μακρινές περιοχές δυσκολεύονται να έρθουν σε αυτήν την εκκλησία. Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθεί ο κωφός την λατρεία», τονίζει ο Αντώνης Βισκαδουράκης.
Αυτό λοιπόν που ζητούν, είναι να καθιερωθεί η νοηματική στην εκκλησιαστική λειτουργία περισσότερες φορές και σε άλλες ενορίες.
«Είναι σημαντικός χώρος η εκκλησία και έχουμε ανάγκη εμείς οι κωφοί να παρακολουθούμε την λειτουργία και μάλιστα τακτικά. Οι άνθρωποι που έρχονται είναι αυτοί που μένουν εδώ κοντά δηλαδή στην Καλλιθέα, στον Πειραιά, στο Μοσχάτο, άλλοι σε μακρινές περιοχές δυσκολεύονται να έρθουν σε αυτήν την εκκλησία. Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθεί ο κωφός την λατρεία», τονίζει ο Αντώνης Βισκαδουράκης.
Παρακολουθώντας τη διαδικασία, διαπιστώνει κανείς πόσο πραγματικά ενθουσιασμένοι είναι με την ευκαιρία που τους δίδεται να συμμετέχουν πλέον και αυτοί με τη σειρά τους στη Θεία Λειτουργία και να κατανοούν την εκκλησιαστική ορολογία με τη βοήθεια του Στράτου.
«Κάθε τι που τους δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης, ενημέρωσης, συμμετοχής, είναι κάτι που τους ευχαριστεί και συμμετέχουν. Πολύ περισσότερο με τη θεία λατρεία από την οποία ήταν αποκομμένοι», υποστηρίζει ο διερμηνέας.
Κοινότητα των κωφών στο πνευματικό κέντρο του Ι. Ν. Αγίων Πάντων στην Καλλιθέα
Οι συναντήσεις των κωφών στο πνευματικό κέντρο της εκκλησίας
Μετά τη λειτουργία, οι κωφοί δεν έφυγαν.
Παρέα με τον Στράτο και τον πάτερ Ανάργυρο μαζεύτηκαν στο πνευματικό κέντρο της ενορίας και σε μια χαλαρή και ζεστή ατμόσφαιρα, πίνοντας καφέ και τρώγοντας γλυκίσματα, άρχισαν να συζητούν για διάφορα θέματα που τους απασχολούν.
Κάθε φορά δε, που ήθελαν να συζητήσουν ένα θέμα όλοι μαζί, έσβηναν τα φώτα για να τραβήξουν την προσοχή και να κάνουν όλοι ησυχία.
Παρέα με τον Στράτο και τον πάτερ Ανάργυρο μαζεύτηκαν στο πνευματικό κέντρο της ενορίας και σε μια χαλαρή και ζεστή ατμόσφαιρα, πίνοντας καφέ και τρώγοντας γλυκίσματα, άρχισαν να συζητούν για διάφορα θέματα που τους απασχολούν.
Κάθε φορά δε, που ήθελαν να συζητήσουν ένα θέμα όλοι μαζί, έσβηναν τα φώτα για να τραβήξουν την προσοχή και να κάνουν όλοι ησυχία.
Αναφορά έγινε εκείνη την ημέρα, την 25η Νοεμβρίου, στον βίο της Αγίας Αικατερίνης, λόγω του εορτασμού της μνήμης της, για τα χρήματα που προσπαθούν να μαζέψουν και να καταφέρουν να φτιάξουν το προσκυνητάρι του Αγίου Μάρκου, του προστάτη των κωφών, προγραμμάτισαν μια εκδρομή που θέλουν να οργανώσουν στο όρος Σινά, αλλά συζήτησαν και θέματα πολιτικού περιεχομένου, όπως για παράδειγμα για το ζήτημα της συμφωνίας για τις σχέσεις του κράτους με την Εκκλησία.
Για τους κωφούς είναι μια από τις λίγες ευκαιρίες να κουβεντιάσουν μαζί και με άλλους ακούοντες για θέματα που τους απασχολούν αλλά και να ανταλλάξουν απόψεις, που δίχως τη βοήθεια του διερμηνέα θα ήταν αδύνατον.
Για τους κωφούς είναι μια από τις λίγες ευκαιρίες να κουβεντιάσουν μαζί και με άλλους ακούοντες για θέματα που τους απασχολούν αλλά και να ανταλλάξουν απόψεις, που δίχως τη βοήθεια του διερμηνέα θα ήταν αδύνατον.
Η πρωτοβουλία να καθιερωθεί η νοηματική στην κυριακάτικη λειτουργία αποτελεί μεγάλο και σημαντικό βήμα για την κοινότητα των κωφών. «Είναι σημαντικό το ότι έχουμε την αποδοχή της εκκλησίας για το έργο αυτό που γίνεται και θέλουμε να το συνεχίσουμε και να το επεκτείνουμε και σε άλλες ελληνικές πόλεις», προσθέτει ο Στράτος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου