"Τον Άγιο Κασσιανό πολύ τον ἀγάπησα τελευταία...

 ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΚΑΣΣΙΑΝΟ ΣΤΗ ΜΑΣΣΑΛΙΑ 

    ~ γράφει ο Στέφανος Δημόπουλος

Τον Άγιο Κασσιανὸ πολὺ τὸν ἀγάπησα τελευταία.

Ἤτανε λέει σύγχρονοι μὲ τὸν ἅγιο  Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, τὸν εἶχε δάσκαλο. 

Κι ὅταν ὁ Ίερὸς Χρυσόστομος ἐστάλη ἐξορία ἀπὸ τὴν Αὐτοκράτειρα Εὐδοξια ὁ Ἰωάννης -Κασσιανὸς ἔφυγε καὶ πῆγε στὴν Μασσαλία, ὅπου ἔφτιαξε τὴν περίφημη Μονὴ τοῦ Ἁγίου Βίκτωρος.

Ἀλλὰ ἂς τὰ πάρουμε λίγο μὲ τὴν σειρά, καθὼς κι ἐγὼ τὰ διάβασα στὰ συναξάρια μου. 

Ἂν καὶ τὰ συναξάρια τὸν ἀναφέρουν «Ρωμαῖο», ὁ Άγιος Ἰωάννης - Κασσιανός γενηθηκε περὶ τὸ 365 μ. Χ. στὶς ἐκβολές τοῦ Δούναβη στὴν Μικρὰ Σκυθία (σημερινὴ Ρουμανία) ἀπὸ ἐπιφανῆ οἰκογένεια, γι’ αὐτὸ ἔλαβε λαμπρὴ κλασικὴ μόρφωση ἀλλὰ ἔχοντας φλογερὸ πόθο γιὰ τὴν τελειότητα ἔφυγε μὲ τὸν φίλο του Γερμανὸ καὶ μόνασε στὴν Βηθλεέμ, Παλαιστίνη, Μεσοποταμία καὶ Καππαδοκία, ὅπου συνάντησε πολλοὺς νηπτικοὺς ἡσυχαστές ἀσκητές. 

Στὴν Νιτρία, μάλιστα, συνάντησε τὸν Εὐάγριο Ποντικό. 

Αὐτὸς καταδικάστηκε ἀπὸ τὴν Πέμπτη οἰκουμενικὴ σύνοδο γιὰ Ὠριγενισμό, ἀλλὰ ὡστόσο ἦταν μεγαλος δάσκαλος καὶ ἡ πνευματικη διδασκαλία του ἀφομοιώθηκε ἀπὸ τοὺς Ὀρθόδοξους Πατέρες καὶ ἰδιαίτερα ἀπὸ τὸν ἅγιο  Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή.

Ἐνῷ, λοιπόν, ἔλαβε ἄδεια ἀπὸ τὴν Μονὴ τῆς μετανοίας του καὶ ἔφυγε στὴν Αἴγύπτο μὲ τὸν φίλο του πάντα Γερμανό, ποθώντας τὴν ἀσκητικὴ ζωὴ τῆς ἐρήμου ἔπεσε πάνω σὲ ταραχὲς καὶ τρομοκρατία ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὸν «βίαιο ζήλο τοῦ ἀρχιεπισκόπου Ἀλεξανδρείας Θεοφίλου κατὰ τῶν μοναχῶν ποὺ κατηγοροῦνταν γιὰ «Ὠριγενισμό», ὅπως γραφει πολὺ πετυχημένα ὁ Γάλλος Συναξαριστής Ίερομόναχος Μακάριος Σιμωνοπετρίτης.

Ἔτσι τρακόσιοι μοναχοὶ ἀναγκάστηκαν νὰ φύγουν ἀπὸ τὴν Νιτρια καὶ μεταξὺ αὐτῶν ὁ Κασσιανός, μὲ τὸν φιλο του Γερμανό. 

Μὲ μιὰ ομάδα περίπου πενῆντα μοναχῶν κατέφυγαν τὸ 401 μχ στὴν Κωνσταντινούπολη κοντὰ στὸν Άγιο  Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, διὰ χειρῶν τοῦ ὁποίου δέχτηκε τὸν πρῶτο βαθμὸ τῆς Ίερωσύνης, ἔγινε δηλαδὴ Διάκονος καὶ ὁ φίλος του ὁ Γερμανὸς Ίερέας. 

Ἔθεσαν ἑαυτοὺς μὲ ζῆλο καὶ ἀγάπη ὑπὸ τὴν σκέπη καὶ πνευματικὴ καθοδήγησή του, γοητευμένοι ἀπὸ τὴν λάμψη τῆς Ἁγιότητος τοῦ Ίεροῦ Χρυσόστομου καὶ τὴν θεσπέσια εὐγλωττία του.

Μετά, λοιπόν, τὴν ἐξορία τοῦ Ίεροῦ Χρυσοστόμου πῆγε στὴν Ρώμη μαζὶ μὲ τὸν σύντροφό του ἀπὸ τὰ νεανικὰ χρόνια καὶ συνοδοιπόρο στὴν ἀσκητική ζωὴ Γερμανὸ (Ἁγιοκατάταξή του τὸ 1992 ἀπὸ τὸ Πατριαρχεῖο Ρουμανίας) καὶ τὸν Έπίσκοπο Παλλάδιο (363–430), τὸν συγγραφέα τῆς Λαυσαϊκῆς, μαθητὴ καὶ αὐτὸν καὶ βιογράφο τοῦ Ίεροῦ Χρυσόστομου. 

Ἐκεῖ παρέδωσαν στὸν Πάπα Ἰννοκέντιο Α’ μιὰ ἐπιστολὴ - ἔκκληση ὑπὲρ τοῦ Ἁγίου τους ἀρχιεπισκόπου, ποὺ εἶχε ἀδίκως ἐκθρονιστεῖ.

Ο μακάριος Πάπας Ρώμης Ιννοκέντιος ,όπως ο Παλάδιος μας άναφέρει, (Άγιος της εκκλησιας μας) έστειλε ευθύς έπιστολές προς τον Θεόφιλο Αλεξαδρείας και αντιπρόσωπο τον Επίσκοπο Πισινούντων Δημήτριο διακυρήσοντας τήν μετά του Άρχιεπισκόπου Ιωάννου κοινωνίαν άλλά όταν είδε πώς δεν εισακούεται προχώρησε σε «Σύνοδο τών Δυτικών». 

Τά όμόφωνα υπέρ του Άγίου Ιωάννου συμπεράσματα έδωσε στον Βσιλέα της δυτικής ρωμαικής Αύτοκρατορίας Όνώριο παρακαλόντας την ευσέβειάν του να γράψει τά δέοντα «τώ έαυτού άδελφώ καί συμβασιλεί Αρκαδίω».

Τέλος έπαυσαν τήν κοινωνίαν μετά των Εκκλησιών Κωνσταντινουπόλεως, Άλεξανδρείας και Άντιοχείας έως ότου αυτές μια δεκαετία μετά τον θάνατο του Χρυσορήμωνος Άγίου Ιωάννου απεκατέστησαν αυτόν εις τα Δίπτυχά τους.

Στὴ Ρώμη ὁ ὅσιος Ἰωάννης - Κασσιανὸς ἔμεινε δέκα χρόνια καὶ συνδέθηκε μὲ στενὴ πνευματικὴ φιλια μὲ τὸν Άρχιδιάκονο Λέοντα, τὸν μετέπειτα Πάπα Λέοντα Α’ (ὁ ἅγιος Λέων ἑορτάζεται στὶς 18/2) ὁ οποίος ἀργοτερα(430μχ) τοῦ ἀνέθεσε νὰ συντάξει τὴν ἔκθεση τοῦ Χριστολογικοῦ δόγματος κατὰ τοῦ Νεστορίου ἐμπιστευόμενος τὶς θεολογικές του γνώσεις. 

Στὴν Ρώμη ὁ Άγιος Κασσιανὸς χειροτονήθηκε Ίερέας καὶ μετέβη στὴν Μασσαλία, ὅπου ἵδρυσε τὴν ἀνδρικὴ Ι.Μ. Ἁγίου Βίκτωρος πάνω στὸν τάφο ἑνὸς μάρτυρος τοῦ 3ου αιώνα καὶ τὸ γυναικεῖο Μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Σωτῆρος (415 μ. Χ.).

Ἐκεῖ λοιπόν στὴν Ἱερά Μονή Ἁγίου Βίκτωρος φυλάσσεται ἡ κάρα του καὶ ὁμολογῶ πὼς ὅταν ξεκίνησα τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 2016 νὰ τὴν προσκυνήσω, δὲν ἤξερα ἀληθινὰ τί ἐπρόκειτο νὰ συναντήσω. 

Ἤθελα καὶ νὰ δω τὴν Μασσαλία, ποὺ δὲν ἔτυχε ποτέ μου ἕως τότε νὰ ἔχω ἐπισκεφτεῖ, νὰ περιηγηθῶ λιγακι καὶ στὴν Προβηγκία τὸν νότο δηλαδὴ τῆς Γαλλίας ποὺ αἰσθάνεσαι πὼς εἶσαι στὴν Ἑλλάδα. Ἴδια ἡ φύση Ἑλληνικὴ μὲ ἀμπέλια καὶ ἐλιές, σὰν νὰ εἶσαι Πελοπόννησο καὶ τὸ κλίμα ἥπιο καὶ ὁ ἥλιος ἔλαμπε σὰν νὰ ἤμουν στὴν Ελλάδα.

Στὴν Προβηγκία τὴν ἐποχὴ ἐκείνη στὶς ἀρχές τοῦ πέμπτου αιώνα ποὺ ἔζησε ὁ Άγιος Κασσιανὸς ὑπήρχε μιὰ ἄνθηση τοῦ μοναχισμοῦ καὶ ὁ ἅγιος Κάστωρ ποὺ ἦταν τότε ἐπίσκοπος τῆς Ἄπτης (Apt καμμία ἐξηνταριὰ χιλιόμετρα ἀπὸ τὴν Μασσαλία, δίπλα στὴν Ἀβινιόν) παρακάλεσε τὸν σοφὸ ηγούμενο τῆς Ιεράς Μονής Ἁγίου Βίκτωρος τὸν Άγιο  Κασσιανὸ γιὰ χάρη τῶν Μονῶν ποὺ εἶχε ἱδρύσει στὴν Προβηγκία καὶ ἔγραψε τὸ ἔργο του «κοινοβιακές διατυπώσεις» (Instituts Coenobium) ὅπου περιέγραφε τὴν πολιτεία τῶν μοναχῶν τῆς Αιγύπτου. 

Εγραψε γιὰ τὸν πνευματικὸ ἀγώνα ἐνάντια στοὺς ὀκτὼ «Λογισμοὺς τῆς κακίας»: γαστριμαργία, πορνεία, πλεονεξία, ὀργή, λύπη, ἀκηδία, κενοδοξία καὶ ὑπερηφάνεια.

Στὴν συνέχεια ἐκθέτει τὰ ἀντίδοτα, τοὺς ὀκτὼ λογισμοὺς ποὺ ὁδηγοῦν στὴν τελειότητα τῆς ἀρετῆς. Ὑπῆρχαν ὅμως καὶ ἐρημίτες ποὺ ζοῦσαν σὲ ἀνώτερα στάδια πνευματικοῦ ἀγῶνος ποὺ ζοῦσαν στὴν Μονὴ τοῦ Ἁγίου Λερίνου (νησάκια Hyeres). 

Γιὰ χάρη τους συμπλήρωσε τὴν πνευματική του διδασκαλία μὲ τὸ ἔργο του «Συνομιλίες μὲ τοὺς πατέρες τῆς ἐρήμου» (Collationes Patrum), ὅπου ἀναφέρεται στὶς διδασκαλίες τῶν μεγάλων ἀναχωρητῶν πατέρων ποὺ εἶχε συναντήσει στὴν Αἴγυπτο. 

Τὰ ἔργα αὐτὰ ἦσαν γραμμένα στὰ Λατινικὰ καὶ ἔτσι ὁ ἅγιος Κασσιανὸς πότισε τὸν ἀνατέλλοντα δυτικὸ μοναχισμὸ μὲ τὶς διδασκαλίες τῶν Πατέρων τῆς ἐρήμου προσφέροντάς του γερὰ δοκιμασμένα θεολογικὰ θεμέλια. 

Γι’ αὐτὸ δικαίως θεωρεῖται ὁ ἅγιος Κασσιανος ἡ γέφυρα μεταξὺ Ἀνατολῆς καὶ Δύσης.

Δυστυχῶς τὴν ἴδια ἐποχη, ἀρχὲς τοῦ πέμπτου αἰώνα, ἡ Ἐκκλησία ταλαιπωρήθηκε γιὰ εἴκοσι ὁλόκληρα χρόνια ἀπὸ τὴν αἵρεση τοῦ Ἰρλανδοῦ (ἢ Βρετανοῦ) Μοναχοῦ Πελαγίου, ποὺ καταδικάστηκε στὴν Τρίτη Οἰκουμενικὴ Σύνοδο. 

Ἡ διδασκαλία του ἀφοροῦσε τὸ δόγμα τῆς σωτηριας τοῦ ἀνθρώπου. 

Ὑποστήριζε ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ σωθεῖ μόνο μὲ τὴν δική του ἔμφυτη ἱκανότητα.

Ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος, τὸ λοιπόν, θέλοντας νὰ καταπολεμήσει τὴν αἵρεση τοῦ Πελαγίου τόνισε  ὅτι ὁ ἄνθρωπος δεν σώζεται χωρίς τήν θεία Χάρι. 

Το πήραν δυστυχώς σημαία οι άκραίοι μαθητές του ότι ό άνθρωπος σώζεται μόνο δια τής Θείας Χάριτος ποὺ ὁδηγεῖ ὅμως στὴν κακοδοξία τοῦ «ἀπόλυτου προορισμοῦ», ποὺ δυστυχῶς ἀποτελεῖ μέχρι καὶ σήμερα ἐπίσημο δόγμα τῶν Ρωμαιοκαθολικῶν.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δίδασκε ὅτι 

«τὸ μὲν τοῦ Θεοῦ τὸ δοῦναι τὴν χάριν, 

τὸ δὲ τοῦ ἀνθρώπου τὸ παράσχειν τὴν πίστιν». 

Μὲ λόγια πιὸ ἁπλὰ χρειάζεται καὶ ἡ ἀνθρώπινη προαίρεσις καὶ ἡ θεία Χάρις, γιὰ νὰ σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἀλλιῶς δὲν θὰ ὑπῆρχε σεβασμὸς στὸ αὐτεξούσιο ποὺ εἶναι τὸ μεγαλύτερο δώρο τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο.

Ἀκολουθώντας, λοιπόν, τὸν δάσκαλό του Άγιο  Ἰωάννη Χρυσόστομο ὁ Άγιος Ἰωάννης-Κασσιανός ἀντιτάχτηκε σὲ αὐτὸν τὸν ὑπερβολικὸ διαχωρισμὸ ποὺ εἶχε ἐπιβάλει η ακραία  ερμηνεία της διδασκαλίας του Ίερού Αὐγουστίνου ἡ τὸ ἕνα ἡ τὸ ἄλλο (ανθρώπινη φύση ἡ Θεία Χαρις) καὶ ἔδωσε τὴν Ὀρθόδοξη θέση:

Και τὰ δυο.

Αὐτὰ λοιπόν ἐδίδαξε στὴν Μασσαλία  καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης-Κασσιανός καὶ βρῆκε τὸν μπελὰ του ἀπὸ ἀκραίους όπαδοὺς τοῦ Ίεροῦ Αὐγουστίνου, γιατί, ὅπως εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τὴν Ἱστορία, 

ὁ Θεός νὰ μᾶς φυλάει ἀπὸ τὸν θρησκευτικὸ φανατισμὸ ποὺ εἶναι ὁ χειρότερος φανατισμὸς ἐπί τῆς γης. 

Μέχρι αἱρετικὸ τὸν κατηγόρησαν πὼς ἦταν καὶ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία ποὺ δίδασκε σὰν αἵρεση τοῦ «ήμι - πελαγιανισμοῦ.»

Ὁ Άγιος δὲν ἀπολογήθηκε ποτέ. 

Δὲν ἄντεχε τὸν θόρυβο καὶ τὶς ἀντεκδικήσεις. 

Ἦταν καλόγερος, ἀσκητής, ἡσυχαστὴς μὲ ἐσωτερικὴ γαλήνη. 

Θεία Ειρήνη καὶ Θεία Θεωρία. 

Άφησε τὸν Θεὸ νὰ καθαρίσει. 

Καὶ ὅπως βεβαίως ἦταν φυσικὸ κατέπεσαν καὶ ξεχάστηκαν καὶ ὁ Άγιος τιμᾶται ἔκτοτε ἀπὸ ὅλους τοὺς μοναχοὺς τῆς Δύσης ὡς Πατὴρ καὶ μέγας διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας. 

Παρέδωσε τὴν ψυχή του στὸν Θεὸ τὸ 435. 

Τὰ τίμια λείψανά του καὶ ἡ Κάρα του φυλάσσονται ἕως σήμερα στὴν Ἱερά Μονή  Ἁγίου Βίκτωρος (φωτογραφία) ποὺ ἦταν κτήτοράς της στὴ Μασσαλία...